2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ìîíãîëûí õàðãèñ õ¿÷íèéã òàëäàà òàòàí íÿãòðóóëæ áàéâ. Ýðõ ÷ºëººíèé<br />
õºäºë㺺í áà àâòîíîìèéã ñýðãýýõ çîðèëãî áèåëýãäýâ ãýæ ¿çýõ ÿâäàë Õ¿ðýýíèé<br />
áàñ æèæèã, äóíä ò¿øìýäèéí äóíä ÷ äýëãýð÷ áàéâ. Ýíý íü õóâüñãàëò á¿ëãýì¿¿ä<br />
äºíãºæ ¿¿ñ÷ áàéõ ¿åä ò¿¿íä îéðòîæ áàéñàí æèæèã äóíä ò¿øìýë¿¿äèéí<br />
òºëººëºã÷äèéí óëñ òºðèéí àâèð çàíä ÷ çîõèõ òóñãàëàà îëæýý.<br />
Óíãåðí÷¿¿ä Õ¿ðýýã ýçëýõýýð çàíàëõèéëýõèéí õàìò ãàìèí öýðãèéí ýðõ<br />
áàðèã÷èä Ìîíãîëûí çàðèì ôåîäàëóóäûí äýìæëýãýýð õóâüñãàëò õºäºë㺺íèéã<br />
äàðàí óñòãàõûã ÷àðìàéí îðîëäîæ áàéæýý. Òýä íàð õóâüñãàëò á¿ëãýìèéí õýä<br />
õýäýí ãèø¿¿ä, ìºí òàëàðõàã÷äûí çàðèìûã áàðèâ÷ëàí õîðüæ Ǻâëºëò Îðîñò<br />
ÿâñàí õóâüñãàëò á¿ëãýìèéí òºëººëºã÷äèéã áàðüæ èðñýí õ¿ì¿¿ñò èõ øàí ºãíº<br />
ãýæ çàð òàðààæ áàéâ. Èéì ò¿ãø¿¿ðòýé ¿åä õóâüñãàëûí çàìûí õàíü áîëîã÷äûí<br />
ãóéâàìòãàé, áóóæ ºãºõººñ áóöäàãã¿é øèíæ ÷àíàð íü öóõóéí èëýð÷ áàéâ.<br />
Ýäãýýð áàéäàë áàñ ò¿¿í÷ëýí Ñ¿õáààòàð, ×îéáàëñàí çýðýã á¿ëãýìèéí õàìãèéí<br />
òóóøòàé õóâüñãàë÷ íàð Ǻâëºëò Îðîñò ÿâñàí áà ãàìèí öýðãèéí øèð¿¿í<br />
äýãëýì, ìºðäºí ìºøãºæ òàãíàõ àæèë ÷àíãàðñíààñ áîëæ Õ¿ðýýíèé á¿ëãýì<br />
àæèëã¿é øàõàì áîëæýý.<br />
Ýðõ áàðèã÷ òîì òîëãîé ôåîäàëóóä óíãåðí÷¿¿äòýé íýãäýí, Õ¿ðýýíèé<br />
çàñãèéí ãàçðûí ÷ ò¿øìýë¿¿ä õóâüñãàëò õºäºëãººíººñ óõðàí ãóéâæ õàðãèñ<br />
õ¿÷íèé òàëä íèéëñýí òèéì íºõöºëä áàéäàë áóé áîëæ áàéâ. Òýð öàãò íýãäñýí<br />
á¿õýë õ¿÷ áîë ãàãöõ¿¿ àðä ò¿ìýí áàéñàí òóë òýð íü èìïåðèàëèçì áà ôåîäàëûã<br />
ýñýðã¿¿öñýí òýìöýëä øèéäâýðëýã÷ ãîë õ¿÷ áîëæ ÷àäàæ áàéâ. Àðäûí ýíý<br />
òýìöýëä ýõ îðîí÷ çàðèì ò¿øìýä, ëàì áàñ ôåîäàëûí ýòãýýä¿¿äèéã òàòàí<br />
îðóóëæ, õàðèéí ò¿ðýìãèéëýã÷äèéí ýñðýã òýìöýë äýýð òýäíèé ¿éë àæèëëàãààã<br />
íýãòãýõ íü ÷óõàë áàéâ.<br />
Àðäûí õºäºë㺺íèéã èìïåðèàëèçìûí ýñðýã îëîí óëñûí àæèë÷íû<br />
õºäºë㺺í áà ÿëàíãóÿà Ǻâëºëò îðîñûí àæèë÷èí àíãèéí òýìöýëòýé õîëáîñîí<br />
ìîíãîëûí õóâüñãàë÷èä íü êîëîíèéí îðîí äàõü ¿íäýñíèé õóâüñãàëûí òóõàé<br />
Ëåíèíèé ñóðãààëûã áàðèìòëàí õýðýãæ¿¿ëæ áàéâ.<br />
1919 îíä áîëñîí Á¿õ îðîñûí Äîðíî äàõèíû àðä ò¿ìíèé Êîììóíèñò<br />
áàéãóóëëàãóóäûí II èõ õóðàëä òàâüñàí Â.È.Ëåíèíèé èëòãýëä òàðèà÷èä ãîë<br />
îëîí ò¿ìýí íü áîëæ áàéãàà áºãººä êàïèòàëûí ýñðýã áèø, õàðèí äóíäàä<br />
çóóíû ¿ëäýãäëèéí ýñðýã òýìöýõ çîðèëòûã øèéäâýðëýõ õýðýãòýé áîëæ áàéãàà<br />
íºõöºëä õýðýãëýæ ÷àäàõ ¸ñòîé ãýæýý 436 .<br />
Á¿ð 1920 îíû íàìàð, õóâüñãàëò á¿ëãýìèéí òºëººëºã÷èä Ǻâëºëò Îðîñò<br />
áàéõäàà “ýçýðõýã ò¿ðýìãèé íàð áà ôåîäàë íàðòàé òýìöýõ áà øàøíû ýòãýýäèéã<br />
ààæìààð àðèëãàõ ãýñýí ìîíãîë àðäûí õóâüñãàëò íàìûí ìºðèéí õºòºëáºðèéã<br />
çîõèîõ” àñóóäëóóäûã õýëýëöýæ áàéñàí ãýæ Á.Øóìÿöêèé äóðñàí áè÷æýý 437 .<br />
ªºðèéí îðíû òýìöëèéí òóðøëàãûã íýãòãýí ä¿òíýæ, ýýëæèò çîðèëòîî<br />
òîäîðõîéëîõ ÿâäàë ìîíãîëûí õóâüñãàë÷äûí ºìíº òóëãàð÷ áàéâ.<br />
436<br />
Â.È.Ëåíèí. Çîõèîëóóä. Ç0-ð áîòü. Ó-Á. 1967 îí. 145-ð òàë.<br />
437<br />
Áîðèñ Øóìÿöêèéí “Á¿ãä Íàéðàìäàõ Ìîíãîë Àðä Óëñûí òºëººíºº". 1931 îí. 34-ð òàë. Óëñûí íîìûí<br />
ñàí 9 (5) Ø- 207.<br />
192
Change language