2

ãàð á¿¿ õºäëºã ãýõèéã ýíý (äàãóóëæ èðñýí) õ¿íýýð ìýäýãäüå 460 ” ãýæýý.
Ýíý áîë òýð öàãò ïàðòèçàí öýðýã áà ãàìèíãóóäûí õîîðîíä áîëæ áàéñàí
òýìöëèéí íýã òàëûã õàðóóëàõààñ ãàäíà. Ñ¿õáààòàð íü çîðèã ñàìáààòàé,
óõààëàã ñýðãýëýí äàðãà áàéñíûã õàðóóëæ áàéíà. Ãàìèíãèéí äàpãà íü
Ñ¿õáààòàðààñ òàâüñàí øààðäëàãà áà áîëçëûã çºð÷èæ, à÷ñàí ºâñºº àâààä
ÿâñàíä Ñ¿õáààòàðûí óäèðäñàí àíãè òýðõ¿¿ àðäûí ºâñ äýýðýìäñýí ãàìèí ðóó
ãàë íýýæ òóëàëäæýý.
Ýíý òóëàëäààíä Ñ¿õáààòàðûí öýðýã Äàøçýâýã, Àþóø, Öýíä, Äàãâà,
Ì.Ëóâñàíäàìáà, Ñ.Äàìáà íàðûí õýñýã õ¿ì¿¿ñ îðîëöæýý. ̺í Ïóíöàã,
Äàìäèíñ¿ðýí íàð íýã ïóëåì¸òòàéãààð ãàìèíãèéí Áóóðûí ãîë ðóó çóãòàõ
çàìûã íü õààæ áàéëäæýý.
¯¿íèé ¿ð ä¿íä ãàìèíãèéí 30-ààä õ¿íèéã àëæ, 10-ààä õ¿íèéã îëçëîí àâ÷
Àëòàí ðóó õ¿ðã¿¿ëæýý.
¯¿íýýñ õîéø öýðã¿¿ä Àëòàíä áàéõ ÿâäàë 1-ðò àþóëòàé áàéñàí, 2-ðò Õèàãò
õîò ðóó îéðòîõ øààðäëàãàòàé áàéñíààñ áîëæ Õàíûí Õºíäèé ð¿¿ í¿¿í î÷èæ,
òýíä 10 ãàðóé õîíîæýý.
Ýíä öýðã¿¿ä ãýð, ìàéõàíä áàéñàí áºãººä öýðãèéí òîî 300 îð÷èìä
õ¿ð÷ýý. Ñ¿õáààòàð íü Õèàãò, Õàíûí õºíäèé, ýñâýë Àëòàíãèéí îð÷èì àéëààð
áàéðàà ñîëèí áàéðëàæ áàéæýý. Òýíä öýðã¿¿ä áóóäàõ, ãðàíàò øèäýõ, äàâøèõ
ñóðãóóëèéã óëàì ýð÷èìæ¿¿ëýõ áîëîâ.
Ïàðòèçàí öýðãèéí òîî íýìýãäýõ òóòàì òýäíèé äîòîð ñàõèëãà áàòûã
äýýøë¿¿ëýõ, çîõèîí áàéãóóëàëòûã ñàéæðóóëàõ, öýðãèéí ñóðãóóëü õèéx ÿâäàë
óëàì ÷óõàë áîëæ áàéâ. Ñ¿õáààòàð, Àðäûí õóâüñãàëûí ¿éë õýðãèéí òºëºº
òàíãàðàã ºðãºæ, ïàðòèçàí öýðýãò ¿ëãýð äóóðèàë áîëæ áàéâ.
Ìèíèé áèå Ìîíãîëûí àðä ò¿ìýíä ýðõ ÷ºëºº îëãîõ õýðýãò îðîëöîõäîî àìü
áèå ¿ðýãä¿¿ëýõèéã áîäîõã¿é ç¿òãýíý 461 ” ãýæ 1921 îíû 3-ð ñàðä Ñ¿õáààòàðûí
õýëñýí òàíãàðàã íü á¿õ öýðãèéí áàéëäààíû òàíãàðàã áîëæýý.
Ñ¿õáààòàð Àðäûí íàìûí Òºâ Õîðîî, Ò¿ð çàñãèéí ãàçðûí äààëãàâðààð
ïàðòèçàí öýðãèéã õýäýí õîðîî áîëãîí çîõèîí áàéãóóëàõ òóõàé øèéäâýð
ãàðãàñàí áºãººä õîðîî òóñ á¿ðèéã äîòîð íü æèæèã àíãèóäàä õóâààæýý.
Ìîíãîëûí îëîí õîøóóäààñ èðñýí öîîõîð öýðãèéã òýðã¿¿í õîðîî, Ñóìúÿà
áýéñèéí õîøóóíû öýðãèéã 2-ð õîðîî, ç¿¿í õàðóóëóóäûí öýðãèéã 3-ð õîðîî,
Ýðäýíý âàíãèéí õîøóóíû öýðã¿¿äèéã 4-ð õîðîî áîëãîí áàéãóóëæýý”.
Õîðîîäûí äàðãà íàðò Á.Ïóíöàã, çàõèðàã÷ Î.Öýðýíäîðæ, Ö.Õàñáààòàð,
×.Áàçàðñàä íàðûã òîìèëæ àíãèéí äàðãà íàðò Ä.Íàíçàä, Á.Ñîäíîìäàø,
×.Äàìäèíñ¿ðýí, Ã.Áóìöýíä 462 , Ñ.Áàëäèð, Ö.Äîõíàà íàðûí çýðýã õ¿ì¿¿ñèéã
460
“Àðäûí öýðýã” ñîíèí, 1926 îí. Õ.Ïýðëýý. “Ñ¿õáààòàðûí òóõàé áàðèìò áè÷ã¿¿ä”. ÓÁ., 1943 îí. 37-ð òàë.
461
“Àðäûí öýðýã” ñîíèí. 1924 îíû 3-ðò. Õ.Ïýðëýý. Ñ¿õáààòàðûí òóõàé áàðèìò áè÷ã¿¿ä. ÓÁ., 1943 îí. 34-ð òàë.
462
Ã.Áóìöýíä 1921 îíû 3-ð ñàðä àðäûí æóðàìò öýðãèéí àíõíû õýñã¿¿äèéí íýãíèé äàðãààð òîìèëîãäîæ,
Õèàãòûã ÷ºëººëºõ áàéëäààíä îðîëöæýý. Äà õ¿ðýýã ÷ºëººëñíèé äàðàà Ìîíãîëûí ç¿¿í õÿçãààðò
öàãààíû ýòãýýäòýé òýìöýõ àæèëä îðîëöæýý. Àðäûí õóâüñãàëûí ÿëàëòûí äàðàà íàìûí äààëãàâðààð
öýðýã, öàãäàí ñýðãèéëýõ Ýä õýðýãëýã÷äèéí õîðøîîëëûí áàéãóóëëàãàä ÿíç á¿ðèéí òóøààëûí àëáà
õààæ ÿâæýý. Áóìöýíä ÌÀÕÍ-ûí ÒÕ, Èõ õóðëûí ãèø¿¿íýýð îëîí äàõèí ñîíãîãäæýý. 1940 îíîîñ
213