2
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ìîíãîë Õèàãòûí õîîðîíäîõ öàõèëãààí óòàñíû õàðèëöàà òàñàð÷, õóäàëäààíû<br />
àæèë ñààòàí çîãñ÷ýý. Õÿòàäûí xapãèñ ãàìèí öýðãèéíõýí “Ìîíãîëä óëààíòàí<br />
èðýâ” ãýæ àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëñýí öóóðõëûã òàðààæ, àðä ò¿ìíèé ìàë, õºðºíãèéã<br />
áóëààí äýýðýìäýæ áàéâ. Ýíý áàéäëààñ íóòãèéí ìîíãîë÷óóä ä¿ðâýí çóãàäàæ<br />
Ѻãíºãºð, Òýðýëæèéí óóë îéä ãàð÷ýý 360 . Õÿòàäûí ò¿ðýìãèéëýã÷èä ìîíãîë÷óóä<br />
Óíãåðíòýé õóéâàëäàí ñ¿ëáýëõèéëæ áàéíà ãýæ õàðäàæ, Áîãä ãýãýýí,<br />
Ä¿éíõýðèéí Äà ëàì Ïóíöàãäîðæ, Öýöýí âàí ÿðñîðîíçîíãîìáîñ¿ðýí, Ýðäýíý<br />
âàí Íàìñðàé íàðûí çýðýã òîì ôåîäàëóóäûã áàðèâ÷ëàí õîðüæýý. Ǻâëºëò<br />
çàñãèéí íàéðàìäàëò õàðèëöàà òîãòîîõ ñàíàëûã ¿ë õ¿ëýýæ, àðäûí òýìöëýýñ<br />
àéæ ñ¿ðäñýí ôåîäàëóóä ãàäààäûí õàðãèñ õ¿÷íèéã ò¿øèãëýõ ãýæ áàéãààä<br />
íýãíèé íü ãàðààñ ãàð÷ íºãººãèé íü àìàíä îðæ áàéæýý.<br />
Óíãåðí÷¿¿ä ò¿ð àìüñãàë àâ÷ õ¿÷ ñýëáýñíèé äàðàà Äàìáàäàðæààãèéí<br />
õèéäèéí ÷èãëýëýýñ Õ¿ðýýã äîâòîëæ, õààÿà çàâñàðëàæ áàéñíûã îðóóëáàë íýã<br />
õîíîã øàõàì áàéëäààä öîõèãäîí óõàð÷ýý.<br />
Ýíý ¿åä õÿòàä ýë÷èí ñàéä ×åí È Õ¿ðýýíä áóöàæ èðñýí áºãººä Ìîíãîëûí<br />
ôåîäàëóóä, Õÿòàäûí ò¿ðýìãèé öýðãèéí õîîðîíä õóðöàäñàí õàðüöààã àëü<br />
áîëîõîîð 纺ëð¿¿ëýõèéã îðîëäîæ, Áîãäûã îðäíû ãàçðàà ÷ºëººòýé áàéëãàõûã<br />
çºâøººð÷ õýðýã äýýðýý ãýðýýð õîðèõ áîëæýý. Äàðõàí ×èí âàí Ïóíöàãöýðýíã<br />
×åí È äýðãýäýý ñóóëãàæ, Ìîíãîë òóñëàã÷ õýìýýõ íýð ç¿¿ëãýí, ìºí Äàé÷èí<br />
æîíîí âàí Öîãáàäðàõ, Æàëõàíç õóòàãò Äàìäèíáàçàð, ×èí âàí ëàì Äàøäýíäýâ<br />
çýðýã õ¿ì¿¿ñèéã ìºí ò¿øìýë áîëãîí àæèëëóóëàõ áîëîâ 361 . Äàðõàí ×èí âàí<br />
Ïóíöàãöýðýí áîë Õÿòàäûí ýçýðõýã öýðãèéí çàõèðãààíû öàõàð Ñàìáóó ãýã÷òýé<br />
õîëáîîòîé áàéæýý 362 .<br />
Óíãåðí÷¿¿ä Õ¿ðýýã õýäýí óäàà äàéðààä ýçëýæ ÷àäñàíã¿é îðõèí çóãàäàæ,<br />
õóäàëäààíû ï¿¿ñí¿¿äýýñ 25 ìÿíãàí ðóáëèéí áàðàà äýýðýìäýí àâ÷, ¿ë ìýäýãäýõ<br />
ç¿ãò îäîâ ãýæ “Ñîâåòñêàÿ Ñèáèðü” ñîíèíû 1920 îíû 11-ð ñàðûí 24-íèé äóãààðò<br />
áè÷èæ áàéâ.<br />
Õÿòàäûí ò¿ðýìãèéëýã÷èä Õ¿ðýýã òîéðóóëàí õàìãààëàëò áàéãóóëàí óóëûí<br />
àì á¿õíèéã ýçëýí áàéðëàæýý. Òýä ìîíãîë÷óóäààñ îëîí òîîíû ãýð, àãò õºñºã,<br />
ìàë àëáàäàí ãàðãóóëæ óóëûí àì á¿õýíä 20-30 ãýðòýé õýäýí çóóí öýðýãòýé<br />
ñóóäàã áàéñàí ãýæ ïàðòèçàí Ï.Òîãòîõ äóðñàí ÿðüæýý. Õ¿ðýýíä æèðèéí õ¿í<br />
îðæ ãàðàõûã õîðèãëîí ÷óõàë ÷óõàë áîîìò ãàçàðò ïóëåì¸ò áóó çîîñîí áàéæýý.<br />
“Ñîâåòñêàÿ Ñèáèðü” ñîíèíû 1920 îíû 11-ð ñàðûí 17-íû äóãààðò Õ¿ðýýíä<br />
áàéãàà õÿòàä öýðãèéí òîî 2000 øàõàì áàéíà ãýæýý.<br />
Óíãåðí÷¿¿ä ÷ ãýñýí áàéëäààíä èõýýõýí áýëòãýæ, ìîíãîë çàëóó÷óóäûã<br />
öýðýãòýý íýìýí äàé÷èëæ áàéâ. Ìîíãîë íî¸ä ò¿¿íä äýìæëýã òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ,<br />
ìºíãº, õ¿íñ òýæýýë, õºñºã òýýâýð îëãîæ áàéâ 363 .<br />
360<br />
Ïàðòèçàí Òîãòîõûí äóðäàòãàëûã 1956 îíä Õ.Ëóâñàíáàëäàí, Á.Øèðýíäýâ íàð òýìäýãëýí àâ÷ýý.<br />
Õîéøèä “Ïàðòèçàí Òîãòîõûí äóðäàòãàë” ãýæ èø òàòàõ áîëíî.<br />
361<br />
Õ.×îéáàëñàí, Ëîñîë, Äýìèä. Äóðäñàí çîõèîë. Äîîä äýâòýð 67-ð òàë.<br />
362<br />
Áîãäûí äîíèð áàéñàí Æàìáàëûí äóðäàòãàë. Çîõèîã÷èéí ñàíä õàäãàëæ áóé.<br />
363<br />
“Ñîâåòñêàÿ Ñèáèðü” ñîíèí. 1921 îíû 1-ðñàðûí 14.<br />
159
Change language