2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ýíý òýìöëèéã þóíû ºìíº Õÿòàä, õààíò Îðîñ óëñûí õàðãèñ á¿ëã¿¿ä ¿¿ñãýí<br />
ÿâóóëæýý.<br />
×èí óëñûã õàëñàí õºðºíãºòíèé õóâüñãàëûí ÿâöàä çàñãèéí ýðõýíä îðñîí<br />
õÿòàäûí õºðºíãºòºí, ãàçðûí ýçýä áóñàä èìïåðèàëèñòóóäûí äýìæëýãòýéãýýð<br />
ººðèéí îðíû àðä ò¿ìíèé àðä÷èëñàí øààðäëàãóóäûã ÿâöóóðóóëàõ, Ãàäààä<br />
Ìîíãîëûí ¿íäýñíèé ýðõ ÷ºëººíèé õºäºë㺺íèéã äàðàõ, Õÿòàä óëñûã<br />
ãàäààäûí èìïåðèàëèñòóóäûã ò¿øèãë¿¿ëýí òîãòíóóëàõ ç¿ãò ÷èãëýñýí áîäëîãî<br />
ÿâóóëæ áàéâ.<br />
×èí óëñûí ¿åä åðºíõèé ñàéä áàéæ áàéãààä ×èí óëñûí ýçýí õààíò<br />
äýãëýì áàëðàí óíàñíû äàðàà õÿòàä óëñûí åðºíõèéëºã÷ áîëñîí Þàíü Øèêàé<br />
íü õÿòàäûí äàìûí õóäàëäàà ýðõýëñýí õºðºíãºòí¿¿ä, ãàçðûí ýçýä áàñ<br />
èìïåðèàëèñò êîëîíè÷ëîã÷äûí àøèã ñîíèðõëûã èëýðõèéëýí õàìãààëæ áàéâ.<br />
1912 îíä Â.È.Ëåíèí çààõäàà: Õÿòàäûí òàðèà÷äûí çýðýãöýýãýýð “...ëèáåðàë<br />
õºðºíãºòºí áàéãàà áºãººä ýäãýýðèéí Þàíü Øè-êàé ìýòèéí ç¿òãýëòýí íü<br />
ìàø èõ óðâàìòãàé áàéíà. ¯¿íä: Òýä º÷èãäºð Áîãä õààíààñ àéæ, ò¿¿íèé ºìíº<br />
áîîëûí ¸ñîîð áÿëäóó÷èëæ áàéñíàà õ¿÷ áàéãààã ¿çýæ õóâüñãàëò àðä÷èëñàí<br />
ÿëàëòûã ìýäýýä áîãä õààíààñ óðâàñàí áàéíà. Òýä ìàðãààø “¿íäñýí õóóëüò”<br />
ÿìàð íýã õóó÷èí áóþó øèíý Áîãä õààíòàé õóéâàëäàõûí òóëä àðä÷èëñàí<br />
¿çýëòíýýñ óðâàíà” 78 ãýæýý.<br />
Íàíæèí äàõü Õÿòàäûí çàñãèéí ãaçpaac 1912 îíû 2-ð ñàðä Ìîíãîëûí õààä,<br />
íî¸äîä õàíäàæ Õÿòàäûí Á¿ãä Íàéðàìäàõ óëñûã äýìæèí íèéò óëñ òºðèéí<br />
àñóóäëóóäûã õýëýëöýõýýð òºëººëºã÷人 Íàíæèíä, èð¿¿ëýõèéã ìýäýãäæýý 79 .<br />
Ãàäààä Ìîíãîëûí çàñãèéí ãàçðààñ Íàíæèíû çàñãèéí ãàçàðò 1912 îíû<br />
2-ð ñàðûí 28-íä ÿâóóëñàí õàðèó öàõèëãààíä äóðäàõäàà “...Á¿ãä Íàéðàìäàõ<br />
Óëñ (Õÿòàä óëñûí õóâüä. Á.Ø.) áàéãóóëàõàä áèä òàòãàëçàõ ç¿éëã¿é, õàðèí<br />
ìîíãîë÷óóäûí ¸ñ æóðàì, çàí çàíøèë, áè÷ãèéí áà ÿðèàíû õýë íü òàíàé<br />
õýëíýýñ ýðñ ººð þì. ¯¿íèé äýýð ìîíãîë÷óóä íü èõýýõýí äàé÷èí çîðèãòîé<br />
áºãººä Ìîíãîë óëñ íü Îðîñò îéð îðøäîã áèëýý. Õýðýâ Ìîíãîë óëñ íü<br />
ººðèéíõºº óëñ òºðèéí áîäëîãîä º÷¿¿õýí ÷ ãýñýí ººð÷ëºëò õèéâýë òóéëûí<br />
õ¿íä áàéäàëä îðîõ áîëíî. Áèä òºëººëºã÷人 Íàíæèíä èëãýýõ õýðýãöýý ¿ã¿é<br />
áàéíà. Ýíý íü öàã àëäàõ áîëíî” 80 ãýæýý.<br />
1912 îíû 2-ð ñàðûí 15-ä ò¿ð åðºíõèéëºã÷ººð òîìèëîãäñîí Þàíü Øèêàé<br />
Áýýæèí õîòíîî 1912 îíû 3-ð ñàðûí 10-ä òàíãàðàã ºðãºæ Õÿòàä óëñûí<br />
åðºíõèéëºã÷èéí òóøààëä íýãýíò äýâøæýý. ¯¿íèé äàðàà Þàíü Øè-Êàé íü<br />
Ìîíãîë óëñûã õÿòàäûí íýã õýñýã ãýæ Õÿòàä óëñûí ò¿ð ¿íäñýí õóóëèàð<br />
çàðëóóëæýý 81 .<br />
Þàíü Øè-êàé ÿíç á¿ðèéí àðãà ñ¿âýã÷èëæ ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé ýðõ<br />
÷ºëººíèé õºäºë㺺íèéã äàðæ, Ãàäààä Ìîíãîëûã õÿòàäûí ãàçðûí ýçýä,<br />
78<br />
Â.È.Ëåíèíèé çîõèîëóóä, 18-ð áîòü, 159-ð òàë. ÓÁ., 1965 îí.<br />
79<br />
ÖÃÂÈÀ, Ô.2000. îï.1, ä.901. ë.22<br />
80<br />
Mºí òýíä<br />
81<br />
“Èçâåñòèÿ ÌÈÄ” Êí. 1. ÑÏá., 1912 îí.<br />
37
Change language