The Performance of Seaport Clusters - RePub - Erasmus Universiteit ...

Nederlandse Samenvatting 263
Het empirische deel
Het empirische deel bestaat uit drie case studies van de havenclusters in Rotterdam,
Durban en de beneden-Mississippi. Voor deze drie cases is gekozen omdat ze alledrie de
grootste van hun continent zijn, een belangrijke doorvoerfunctie hebben en de regio
gespecialiseerd is in havengerelateerde activiteiten.
De empirische resultaten zijn gebaseerd op desk research en informatie verkregen van
havenexperts die een vragenlijst hebben ingevuld en open vragen beantwoord. De
vragenlijst is ingevuld tijdens de interviews, met waar nodig uitleg van de vragen. Daarom
zijn de uitkomsten van de vragenlijst relatief betrouwbaar. In Rotterdam zijn 43 interviews
gehouden en vragenlijst afgenomen, in Durban 34 en in de LMPC 31. Voor alle resultaten is
geanalyseerd in hoeverre ze statistisch significant zijn en of er significante verschillen
bestaan tussen de cases.
In de vragenlijst staan de vier structuur en de vier governance variabelen centraal. De
experts is gevraagd of zij de argumentatie voor de effecten van de variabelen
onderschrijven, hoe belangrijk de variabelen zijn voor de performance en hoe elk van de
drie clusters scoort ten opzichte van concurrerende havenclusters in de omgeving. In
Rotterdam is een vergelijking gemaakt met Antwerpen en Hamburg, in Durban met
Richard’s Bay en in de LMPC met Houston.
Het clusterperspectief is nauwelijks toegepast op zeehavens. De belangrijkste studies zijn
die van Haezendonck (2001) naar de sterkten en zwakten van de Antwerpse havencluster,
een studie van Van Klink (1995) over de ontwikkeling van havennetwerken en
vestigingscondities in zeehavens en studies van Slack (1989), onder meer naar de binding
van de maritieme ‘service industrie’ aan havens. Het empirische onderzoek in dit proefschrift
verrijkt de bestaande literatuur onder meer op de volgende punten: expliciet aandacht voor
de vraag welke activiteiten onderdeel uitmaken van havenclusters, toepassing van nieuwe
clusterinzichten op de haven, aandacht voor ‘governance’ vraagstukken in zeehavens,
vergelijking tussen drie havenclusters met één uniforme methode en een analyse van
implicaties van het ‘clusterdenken’ voor beleid en management in havenclusters.
De kernspecialisatie van havenclusters is de aankomst van zowel lading als schepen. Dit
trekt verschillende economische activiteiten aan, die kunnen worden onderverdeeld in 5
componenten. De eerste component is de overslag en omvat alle bedrijven die noodzakelijk
zijn om overslag te laten plaatsvinden, zoals terminal operators, sleepdiensten en