SPIS RZECZY

zaistnieć Boskie objawienie? – dywagował w podobny sposób AntonyFlew. – Ale jak powiedziałem, nie można ograniczać zasięgu wszechmocy,z wyjątkiem przypadku, gdy doprowadzi to do logicznej niemożliwości.Wszystko inne pozostaje otwarte na wszechmoc” 11 .Największy sekret ludzkości. Tajemnica Jezusa Chrystusa123zachorowaĆ na jEzusaNawet jeśli rozległym zjawiskiem duchowym współczesności stała sięobojętność wobec Boga i religii, to nie da się tego samego powiedzieć o Jezusie.Kim jest ten historyczny nauczyciel z Nazaretu, iż nie sposób przejść obokNiego obojętnie: trzeba być zdecydowanie za albo przeciw? Nawet wieluludzi, którzy urodzili się bez wrodzonego „genu religijnego”, a nawetz rodzajem alergii na sprawy nadprzyrodzone, zdradza „słabość” wobec tejpostaci. Dla Ernesta Renana to „osoba wyjątkowa… W nim skoncentrowałosię wszystko to, co najlepsze i najwznioślejsze w ludzkiej naturze” 12 . Kim jestten człowiek, który fascynuje sobą nawet swych wrogów. „Pamięć o Nim jestrozsiana wszędzie – opisywał Giovanni Papini. – Na murach kościołów i szkół,na czubkach dzwonnic, na wierzchołkach gór, nad łóżkami i na grobowcach.Miliony krzyży przypominają o śmierci Ukrzyżowanego” 13 . Krzyż stał sięwręcz faktem i symbolem centralnym, wokół którego toczą się losy światazachodniego od czasów imperium rzymskiego.By nie pozostać autorem ogólnych sformułowań, przytoczę dwa skrajneprzykłady. Jean Jacques Rousseau, osobisty wróg Kościoła, pisał w swymdziełku Emil: „Przyznam się wam, że świętość Ewangelii przemawia mi doserca. Przyjrzyjcie się książkom filozofów, z całym ich napuszeniem. Jakżesą malutkie w porównaniu z nią… Tak, życie i śmierć Sokratesa to dziejemędrca, życie i śmierć Jezusa to dzieje Boga” 14 . Podobne tony odnajdujemyw pismach młodego Karola Marksa: „Zjednoczenie z Chrystusem dostarczawewnętrznego uniesienia, wsparcia w bólu, spokojnej pewności oraz sercaotwartego na miłość bliźniego, na wszystko co wielkie i szlachetne…Zjednoczenie z Chrystusem napawa radością, której na próżno poszukujeepikurejczyk w swej powierzchownej filozofii, a zdolny myślicielw pogłębionych studiach” 15 .11 A. Flew, There is a God, s. 213.12 E. Renan, Vita di Gesù, Milano 1992, s. 410 (po polsku: Żywot Jezusa, tłum. A. Niemojewski, Łódź 1991).13 G. Papini, Storia di Cristo, Firenza 1921, s. 1-2 (po polsku: Dzieje Chrystusa, Mortkowicz, Warszawa 1922).14 J. J. Rousseau, Emilio, La Scuola, Torino 1967, s. 325 (po polsku: Emil czyli o wychowaniu, tłum. J LegowiczWrocław 1995).15 K. Marx, Sulla religione (pod red. L. Parinetto), Padova 1972.