SPIS RZECZY

instytucje publiczne nie są w stanie utrzymać długo pierwszego filaru ładuspołecznego, jeśli brakuje cnotliwych obywateli. Poszanowanie godnościosoby nie jest jedynie wynikiem działań instytucjonalnych i prawnych,tj. odgórnych decyzji, lecz przede wszystkim kultury osobistej i dobregowychowania.PRAWO I RZĄdTrzecim filarem ładu społecznego jest sprawnie działająca władzaustawodawcza, egzekucyjna i sądownicza. Zadaniem organów państwa jestkoordynacja życia społecznego obywateli dla dobra wspólnego i osobistego.Z jednej strony prawo jest nam potrzebne, bo rzeczywistość pokazuje, żenie wszyscy ludzie chcą zawsze postępować w sposób zgodny z zasadamimoralnymi, a niektórzy nawet są skłonni robić to jedynie pod groźbą kary.W tym sensie prawo stanowione ma funkcję policyjną i prewencyjną.Wyznacza ono pewne minimalne standardy poprawnego zachowaniaw sferze publicznej, co ma zapewnić bezpieczeństwo, ład i chronić nas przednadużyciami i niesprawiedliwością ze strony osób trzecich.Z drugiej zaś strony system prawny byłby potrzebny nawetwtedy, gdybyśmy wszyscy zachowywali się moralnie poprawnie. I takpotrzebowalibyśmy zbioru zasad, które pozwalałyby nam żyć razemi realizować prywatne zamierzenia, nie popadając w konflikt z zamierzeniamiinnych ludzi. W tym sensie instytucje państwa mają charakter rozjemcy,arbitra i organizatora wspólnego życia społecznego, tak by toczyło się onow miarę możliwości bezkolizyjnie.Państwo pełni również funkcję kuratora i zarządcy, który wykorzystującskładki obywateli (podatki), ma za zadanie dbać o dobra wspólne(infrastruktura, bezpieczeństwo, urzędy, kultura, edukacja, ochrona zdrowiaitp.). To właśnie tutaj mamy do czynienia ze służebną rolą państwa, którejest jedynie sztuczną strukturą powołaną dobrowolnie do życia na podstawieumowy społecznej. W tradycji demokratycznej, a tym bardziej republikańskiej,struktury państwa powinny być ze swej natury minimalne, bowiem mająone zająć się jedynie tymi aspektami życia, gdzie obywatele uznają, iżwspólny wysiłek poprzez płacenie podatków może przynieść lepsze efektyniż działanie na własną rękę. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że państwo, jakoludzki twór, jest ze swej natury słabe, podatne na pokusę korupcji, skłonne domarnotrawienia prywatnych pieniędzy, nakładania niepotrzebnych więzów87Biznes jako dobro moralne i filar ładu społecznego