SPIS RZECZY

143Pierwsi prezydenci amerykańscy– George Waszyngton, John Adamsczy James Madison – byli żarliwymiantydemokratami. Charles i Mary Beardpiszą wręcz, że ojcowie założyciele USAnienawidzili demokracji bardziej niżgrzechu pierworodnego.We współczesnej publicystyce politycznej słowa „demokracja” i „republika”oraz „demokratyczny” i „republikański” są często traktowane jako synonimyi używane wymiennie. Tymczasem nic bardziej mylnego. Według klasycznejtypologii, funkcjonującej od czasów starożytnych, można wyróżnić trzy rodzajeustrojów politycznych w zależności od tego, kto sprawuje władzę. Rządyjednostki to monarchia, mniejszości - oligarchia, zaś większości - demokracja.W tym kontekście republika jest ustrojem mieszanym, zawierającymelementy wszystkich trzech wymienionych wyżej typów. Przykłademmoże być I Rzeczpospolita, gdzie czynnik monarchiczny reprezentowanybył przez króla, oligarchiczny przez senat, a demokratyczny przez sejm.Także Stany Zjednoczone – zgodnie z wizją swych ojców założycieli – niebyły czystym ustrojem demokratycznym, lecz republiką, czyli systememmieszanym. Władza prezydenta USA może być porównywana pod względemkompetencji z władzą wielu monarchów europejskich, zaś funkcjęarystokratyczno-oligarchiczną pełnią senat i sąd najwyższy.W Federalist Papers znajduje się wiele ostrzeżeń przed demokracjąbezpośrednią, która może grozić tyranią większości i zepsuciem obyczajów.Pierwsi prezydenci amerykańscy – George Waszyngton, John Adams czyJames Madison – byli żarliwymi antydemokratami. Charles i Mary Beardpiszą wręcz, że ojcowie założyciele USA nienawidzili demokracji bardziej niżKościół katolicki jako republika