SPIS RZECZY

Pomniejsze pozytywyW zestawieniu z tymi następstwami kryzysu jego efekty pozytywne sąmniejsze, ale występują. Zniknięcie pustego pieniądza trochę go urealni.Pieniądz powinien mieć bowiem pokrycie w dobrach. Ceny ropy znowu sąnormalne, a przedtem były zawyżane przez spekulantów, skupujących jąza nadwyżkę pieniędzy (za mało odczuwamy skutki, gdyż w litrze benzynywiększość to podatki). Nota bene częścią tego zasobu pustych pieniędzysą nadwyżki dolarowe krajów naftowych i Chin. Podobny efekt powinienwystąpić przy innych surowcach, jeśli nie zachodzi sytuacja monopolu (Rosjępotanienie ropy może zrujnować, odbija więc sobie na gazie). W Polscekredyty były raczej zbyt drogie niż za tanie, a banki na zawyżeniu stópprocentowych zarabiały krocie; ich obniżenie, wymuszone przez sytuację,powinno nam pomóc. Jest wreszcie nadzieja, że władze państwowe lepiejzajmą się w przyszłości tym, czym zajmować się powinny, to znaczy ochronąobywateli przed kradzieżą ze strony wypuszczających na rynek papiery bezpokrycia. O ile interwencja finansowa państwa jest szkodliwa, to taka funkcjapolicyjna powinna być przez nie spełniana.Warto wreszcie zauważyć, że kryzys wzbudził pewne zainteresowanieregułami ekonomii. Mimo propagandy rzekomej zbawiennej roli państwai ofensywy interwencjonizmu, ludzie zaczynają pytać. Mamy okazję, by na tepytania prawidłowo odpowiedzieć.PolskaKryzys w Polsce ma najpierw wymiar finansowy. Jeśli polskie bankinie miały złych papierów, miały je ich centrale za granicą. Nakazują więcoszczędności. Zniknięcie fikcyjnych aktywów spowodowało spadek popytuna tradycyjne przedmioty spekulacji, jak obligacje i waluty, co przyczyniłosię do sztucznego spadku kursu złotówki. Na poziomie dóbr i usługpochodną kryzysu na Zachodzie jest osłabienie obrotu z zagranicą, trudnościz uzyskaniem kredytów oraz zastój z obawy przed aktywnością. Płacimyzatem za cudze kradzieże.Jeśli chodzi o kurs złotego, to wynika on z wyprzedaży walorów,jakie pozostały bankrutom, a wtórnie ze spekulacyjnej gry na zniżkę.Niewykluczony jest tu czynnik polityczny. Polska ogłosiła chęć przyjęcia euro.W tej perspektywie byłoby dla nas lepiej, gdyby kurs wynosił dwa złote zaeuro (co odpowiada w przybliżeniu relacji cen i wydajności pracy), ale Niemcy