SPIS RZECZY

163Aspiracji do walki o duchowe przywództwo w polskim Kościele i o bycieswoistym Mojżeszem przeprowadzającym Polskę i Polaków przez morzeczerwone integryzmu nie udało się jednak Michnikowi zrealizować. Biorącpod uwagę siły i środki, jakie włożono w promowanie nowego obrazukatolicyzmu, trzeba powiedzieć, że projekt ten zdecydowanie się Michnikowinie udał. Jego zwolennicy nie znoszą Kościoła i nie chcą mieć z nim nicwspólnego, „katolicyzm otwarty” powoli odchodzi w przeszłość (co bliscy„GW” publicyści określają „dewojtylizacją”), a młodzi, radykalni katolicysą raczej konserwatywni i tradycjonalistycznie nastawieni w kwestiachmoralnych. Nie udało się także Michnikowi pozyskać dla swoich wizjibiskupów (z wyjątkiem jednego hierarchy, który głosi kazania niemalw rytm „gazetowych” publikacji), czy środowisk młodych duchownychi katolickich intelektualistów. Pojedyncze przykłady ks. Prusaka czy JarosławaMakowskiego nie czynią jeszcze wiosny.W sumie jedynym sukcesem, który może przypisać sobie Adam Michnik,jest stosunek polskich biskupów do... lustracji. W tej sprawie polska hierarchiaprzyjęła w zasadzie argumentację i styl myślenia Michnika. Przebaczenie jest,wedle wielu z nich, zapomnieniem, a Ewangelia nauczać ma koniecznościbezwarunkowego odpuszczenia win. I choć Jan Paweł II już w 1988 rokuw przemówieniu wigilijnym do Polaków wzywał do „sprawiedliwegoosądzenia samego systemu” według jego owoców 19 , to ostatecznie nigdy dotego nie doszło. Biskupi wybrali bowiem model amnezji propagowanej przezAdama Michnika. I w tej jednej sprawie niewątpliwie odniósł on zwycięstwo.To jednak dla niego zdecydowanie za mało. Stąd właśnie bierze się głębokafrustracja, która każe ostatnio rezygnować Michnikowi z właściwej muostrożności w formułowaniu ocen działalności Kościoła. I pozwala dostrzec, żew dialog, o którym pisał w latach siedemdziesiątych, on sam już nie wierzy. █19 Jan Paweł II, Wigilijna audiencja dla Polaków. Nie można igrać z wyzwaniem dziejów, 24 grudnia 1988, w:„Drogowskazy dla Polaków Jana Pawła II”.Mojżesz z ulicy Czerskiej