Het vieren van diversiteit in de schoolpraktijk

5. Conclusie
De algemene conclusie die we uit deze inventarisatie kunnen trekken is dat over de hele wereld
scholen, leraren, ouders, leerlingen, ondersteunend personeel, schoolleiders, onderwijsassistenten,
NGO’s, overheden en andere stakeholders bezig zijn om de praktijk van inclusief onderwijs vorm te
geven. Dat stemt hoopvol. Veel scholen, leraren, overheden en ouders zijn hier op hun eigen manier,
binnen hun eigen context en met verschillende doelen mee bezig. Deze inventarisatie heeft ook
duidelijk gemaakt dat er niet één systeem van inclusief onderwijs is dat volledig aan alle aspecten van
inclusief onderwijs voldoet. Zo zie je in verschillende landen en zelfs staten en regio's
accentverschillen en verschillende aanvliegroutes om het proces van inclusief onderwijs te starten. Er
zijn ook verschillende aanpakken (klas- in- school, integratief onderwijs, inclusief onderwijs voor
bepaalde groepen). De aanleiding en motivatie om inclusief onderwijs te gaan uitvoeren zijn zeer
divers: het komt bijvoorbeeld voort uit het initiatief van ouders, door gewijzigd beleid in een provincie,
deelstaat of zelfs land, omdat leraren ervan overtuigd zijn dat het nodig is, door economische, sociale
of democratische motieven. De ene school is er ‘gewoon’ mee bezig, de andere heeft echt een
aanpak ontwikkeld met principes, monitoringssysteem en/of een strategie. Regelmatig dwingt
landelijke wetgeving de ontwikkeling van inclusief onderwijs af. Duidelijk is geworden dat scholen die
met inclusief onderwijs willen starten het gewoon moeten gaan doen en dat er inspirerende
voorbeelden genoeg zijn die laten zien hoe je het kan aanpakken.
De schoolleider van de Sonderschule vergelijkt starten met integratief onderwijs met een koud zwembad. Als je er
langzaam in gaat duurt het lang voor je gewend bent en is het koud, kouder, nog kouder… Als je er in één keer in
springt, is het koud, maar dat duurt maar even en daarna blijkt het toch wel erg aangenaam in het zwembad. Dus
spring er in! 172
Gebleken is uit deze inventarisatie dat het belangrijk is voor scholen om aan te sluiten bij de waarden
en cultuur van de gemeenschap waar de school deel van uitmaakt. Dat het nodig is om een sterke
eigen visie te ontwikkelen op wat voor soort school zij willen zijn. Waar het vieren van diversiteit
centraal staat en waar deze visie ook consequent in alles wordt doorgevoerd. Een school die kinderen
wil begeleiden naar het kunnen functioneren als deelnemer van een gevarieerde samenleving.
Kinderen die hebben geleerd dat diversiteit normaal is en dat verschillen waarde toevoegen. Een
school die als gemeenschap functioneert, waar ieder lid een bijdrage levert en waar mensen van
elkaar hoge verwachtingen hebben, en samenwerken. Een school die er alles aan doet om het
individu tot succes te laten komen, binnen zijn/haar mogelijkheden. Die gebruik maakt van alle
mogelijke techniek en expertise die voorhanden is. Die belemmeringen uit de weg ruimt om het alle
kinderen mogelijk te maken om te leren, binnen hun mogelijkheden maar met hoge verwachtingen
binnen een flexibel curriculum. Waar kinderen elkaar leren te ondersteunen. School als een plek waar
je leiderschap leert en leert samen te werken.
".. it is all about becoming accepting and becoming inclusive, and not reaching a finite goal" 173
172 Verslag studiereis Graz, Barbara Oomen : 2014p-051
173 Tomas A. Lukaszuk, Minister of Education Alberta, Canada https://www.youtube.com/watch?v=8c-
3YCr7zR0&list=PLAqRifPEy0kEbwUMAHvfO7Ts4tSOd3nwN&index=38
48