Een kosten-baten analyse van wetgeving en zelfregulering - SEO ...

90 Hoofdstuk 7
Zelfregulering kan echter ook een kostenverhogend effect hebben op de handhaving, door-
dat de overheid in het geval er publieke belangen in geding zijn “een vinger aan de pols” zal
willen houden. We spreken dan van metatoezicht. Met deze term wordt bedoeld de alge-
mene alertheid, het ontvangen van signalen uit de samenleving en het reageren op deze signalen.
Een specifiek voorbeeld hiervan is mededingingstoezicht.
De hoogte van de nalevingskosten is tevens van belang bij de volgende conclusie met
betrekking tot de gevolgen van de algemene kosten van overheidsbemoeienis.
Conclusie (3): Behalve de reeds bekende vormen van reguleringsfalen zijn er nog
andere vormen van algemene kosten van overheidsbemoeienis,
namelijk de kosten van belastingheffing. In de afweging zelfregule-
ring versus wetgeving dienen deze kosten te worden meegenomen:
daar waar de verstorende effecten van belastingheffing wel spelen bij
wetgeving, spelen ze (nagenoeg) niet bij zelfregulering.
Naast de al eerder genoemde vormen van reguleringsfalen (zei tabel 5 paragraaf 2.2.2)
komen uit de cases nog de volgende algemene kosten van overheidsbemoeienis naar voren:
(a) De opportunity cost van het besteden van overheidsgeld. Als geld en middelen worden
besteed aan de taxibranche, kan dat geld niet ook nog eens worden besteed aan onderwijs,
of andere relevante beleidsdoelen. Dit argument zou ten faveure van zelfregulering
gelden en speelt met name in tijden van bezuinigingen en overbelasting van het overheidsapparaat,
waardoor de roep om het stellen van duidelijke prioriteiten bij beleid
harder is. Veelal zal dit effect echter wegvallen tegen de lagere kosten voor de overheid in
het geval van zelfregulering.
(b) De kosten van de verstorende werking van belastingheffing. Wetgeving kost net als zelfregulering
geld om op te stellen, om te handhaven etc. Een verschil is dat zelfregulering
met private middelen wordt bekostigd en wetgeving met publieke middelen die door
belastingheffing worden verkregen. Het gaat hierbij om allerlei soorten belastingheffing,
van inkomensbelasting tot BTW. In box 6 op de volgende pagina wordt de verstorende
werking van de belastingen nader toegelicht.
In de cases zijn deze verstorende effecten van belastingheffing nog niet uitgewerkt; ze
worden wel genoemd in voetnoten, maar zijn – op de stroomstoringscase na – nog niet
opgenomen in de tabellen met het overzicht van de effecten. Dit mede vanwege het feit dat
belastingheffingen (nog) niet standaard in Nederlandse KBA’s (en de OEI-leidraad) worden