Een kosten-baten analyse van wetgeving en zelfregulering - SEO ...

Conclusies 91
meegenomen. 98 Hierbij speelt wellicht een rol dat over de omvang van deze kosten weinig
bekend is. Doordat de kosten van belastingheffing momenteel vaak niet als kostenpost in
economische evaluaties worden meegenomen, wordt mogelijk een onjuist beeld gegeven van
de maatschappelijke kosten en baten van verschillende projectalternatieven (De Nooij en
Koopmans, 2004).
Box 6: De kosten van belastingheffen
De overheid maakt kosten om een sector te reguleren, maar verhaalt deze kosten op alle sectoren
van de economie. Hierdoor is het product van de gereguleerde sector goedkoper dan wat het kost,
en zijn de producten van de belaste sectoren te duur (d.w.z. prijs hoger dan de marginale kosten).
Hierdoor maken mensen andere keuzes dan wanneer de prijs van alle sectoren gelijk zou zijn aan de
kosten. Dit is het verstorende effect van belastingen.
Belastingheffing kan drie verstorende gevolgen hebben. Ten eerste kunnen consumenten minder
goederen kopen, waardoor het nut daalt. Ten tweede zijn goederen en diensten duurder voor de
gebruiker dan voor de producent. Mensen en bedrijven maken hierdoor andere keuzes over hoeveel
en welke goederen en diensten worden aangeschaft. Ten derde wordt de keuze tussen werk en vrije
tijd beïnvloed. In beginsel wordt werken minder aantrekkelijk, maar als het inkomen van mensen
wordt verlaagd, kan dit mensen tegelijk prikkelen om meer te gaan werken. Door deze veranderende
keuzes van mensen komt allocatieve efficiëntie niet meer tot stand en is er een welvaartsverlies. Dit
welvaartsverlies vormt additionele kosten van belastingheffing. De kosten van een extra eenheid
overheidsmiddelen zijn dan groter dan 1. Daarnaast gaat het innen van belasting gepaard met uitvoeringskosten
en administratieve lasten.
Als een sector middels zelfregulering zelf alle kosten draagt die nodig zijn voor de voortbrenging
van haar product, dan hoeft de overheid de andere sectoren niet te belasten. De prijs van alle producten
reflecteert dan zo goed mogelijk de (marginale) kosten en allocatieve efficiëntie komt nu wel
tot stand. Dit dus ongeacht welk percentage van de brancheomzet bestaat uit de kosten van zelfregulering.
Dus als de overheid reguleert treedt er wel een verstoring op, terwijl als de sector dit zelf
doet er geen verstoring is.
Bron: De Nooij en Koopmans, 2004.
Conclusie (4): Het generieke kader hoeft niet wezenlijk te worden aangepast op basis
van de cases. Wel kunnen enkele kosten- en batenposten worden
toegevoegd.
In tabel 3 in paragraaf 2.2.2 van de tussenrapportage gaven we een generiek KBA kader. De
cases geven geen aanleiding om dit kader aan te passen. Het feit dat we de reguleringskosten
apart van de overige effecten hebben geplaatst, bleek achteraf een goede inschatting, omdat
de meeste generieke verschillen in deze kostencategorie optreden en deze verschillen door
98 Deze effecten zijn al wel (gedeeltelijk) meegenomen in Cornet, 2001; en SEO, 2003e.