Een kosten-baten analyse van wetgeving en zelfregulering - SEO ...

Afbakening en methodiek 21
Box 4: Nalevingslasten en administratieve lasten
Het door het CVS opgestelde meetinstrument Nalevingslasten Verzekeraars (MINVER) meet de
(organisatorische) kosten die het bedrijfsleven moet maken om te voldoen aan wijzigingen in formele
overheidswetgeving, regelgeving opgelegd door financiële toezichtorganen en zelfregulering.
Het instrument is een door de branche opgestelde lijst met allerlei gestandaardiseerde activiteiten die
uitgevoerd dienen te worden bij een wetswijziging. De individuele verzekeraar kan deze lijst invullen
(aantal fte’s per activiteit maal de kosten per fte plus de niet-personeelskosten) om zo de nalevingslasten
in kaart te brengen.
Op basis van een steekproef van 10 verzekeraars schat het CVS in dat de nalevingskosten van de
maatregel ‘renseignering’ (het verstrekken van informatie aan de fiscus) voor de gehele verzekeringsbranche
in de periode 2000-2003 €110 miljoen bedragen.
Een dergelijke analyse verschilt sterk van de in dit SEO-onderzoek gebruikte KBA-methodiek. Het
gaat MINVER immers niet om de maatschappelijke effecten, maar alleen om de effecten voor de
verzekeringsbranche. Het is zeer wel mogelijk dat een (belangrijk) deel van deze effecten in een
KBA wegvalt tegen effecten voor andere actoren. Daarnaast is de activiteitenlijst dermate sectorspecifiek
dat er geen generieke kosten- en batenposten uit zijn te destilleren.
De publicatie levert wel het volgende voor deze studie relevante inzicht: de nalevingslasten vormen
een veelvoud van de administratieve lasten. Administratieve lasten zijn de kosten om te voldoen aan
informatieverplichtingen voortvloeiend uit wet- en regelgeving van de overheid. Het gaat om het
verzamelen, bewerken, registreren, bewaren en ter beschikking stellen van informatie. Wettelijke
verplichtingen omvatten wetten en regelingen van alle overheden: wetten, Algemene Maatregelen
van Bestuur, Koninklijke Besluiten, ministeriële regelingen, provinciale en gemeentelijke verordeningen,
agentschappen en uitvoeringsinstanties. Ook de regelingen in een CAO vallen daaronder,
mits de CAO algemeen verbindend is verklaard. De administratieve lasten worden op €13 miljard
geschat. Daaronder vallen bijvoorbeeld ook de kosten om een jaarverslag op te stellen, hetgeen over
het algemeen als een noodzakelijke en redelijke verplichting wordt gezien.
De overheid maakt zich sterk voor een daling van de administratieve lasten met 25 procent in 2006,
maar zou er dus goed aan doen om het blikveld te verbreden tot nalevingslasten. Ook bij de keuze
wetgeving versus zelfregulering dienen de nalevingslasten en de verdeling daarvan (en niet louter de
administratieve lasten) in kaart te worden gebracht.
Bron: www.actal.nl, www.administievelasten.nl en Centrum voor Verzekeringsstatistiek (2003).
2.2.2.2 De actoren
Bij het uitvoeren van een KBA vanuit een maatschappelijk perspectief worden alle relevante
voor- en nadelen voor alle partijen meegenomen. Het verdient volgens de OEI-leidraad de
aanbeveling om per type actor weer te geven wat de voor- en nadelen voor de betreffende
actor zijn. Op deze wijze wordt inzichtelijk welke actoren baat hebben bij wetge-
ving/geconditioneerde zelfregulering. Hier worden de volgende drie categorieën actoren
onderscheiden:
(a) overheid (lagere overheden en/of rijksoverheid),