Een kosten-baten analyse van wetgeving en zelfregulering - SEO ...

Afbakening en methodiek 19
analyseren van N/P/Natriumgehalte en EC in spui/drainagewater een voorbeeld van een
administratieve last voor een glastuinbouwbedrijf, maar geen kostenpost die voor andere
sectoren relevant is.
Element (3): Reguleringstheorie
Ook uit de reguleringstheorie kunnen kosten- en batencategorieën worden geput. Over het
algemeen worden er in de literatuur van de reguleringstheorie drie soorten kosten en baten
van regulering onderscheiden. Deze zijn in tabel 7 samengevat.
Tabel 7: Drie soorten kosten en baten volgens de reguleringstheorie
Kosten Baten
♦ Administratieve kosten (in ruime zin): de kosten van de
voorbereiding, uitvoering en handhaving (via controle en
dwang);
♦ Inachtnemingskosten: de personele en materiële kosten
die bedrijven of instellingen moeten maken om aan de
gestelde regels te voldoen (het verkrijgen van vergunningen,
het verschaffen van informatie of het aanschaffen
van vereiste apparatuur);
♦ Kosten van efficiëntieverlies (‘excess burden’): regulering
kan leiden tot andere prijsverhoudingen voor bijvoorbeeld
inputfactoren in het productieproces of voor goederen
en diensten in het algemeen. Deze prijsverstoring
kunnen leiden tot een welvaartsverlies.
Bron: Schram et al., 1994.
Element (4): (internationale) Publicaties
♦ Bestedingseffecten (de gevolgen
van regulering voor het beslag
op productiefactoren);
♦ Programma-effecten, dat wil
zeggen effecten die verwijzen
naar de consumptieve, de productieve
en de verdelingsaspecten
van een regulering als
voorziening;
♦ Vervolgeffecten (indirecte
gevolgen).
Er is uitgebreid – nationaal en internationaal – gezocht naar potentieel relevante literatuur en
er zijn vele documenten doorgelezen. De belangrijkste publicaties staan in de literatuurlijst
vermeld. Hierbij valt op dat sommige titels en beschrijvingen veelbelovend zijn, maar dat de
inhoud uiteindelijk niet veel meer blijkt op te leveren dan het standaardkader uit de begin
vorig jaar verschenen inventarisatiestudie (SEO, 2003a). Anders gesteld: als over kosten en
baten wordt gesproken, wordt veelal gerefereerd aan voor- en nadelen zoals we die al kennen
Geconcludeerd moet dan ook worden dat er tot op heden nagenoeg geen relevant kostenbaten
onderzoek op dit gebied is verricht. Kortom, het vierde element heeft niet veel opgeleverd.
Wel wordt er in publicaties geconstateerd dat zelfregulering goedkoper kan zijn, maar
is dit veelal niet ondersteund met feitenmateriaal.