Een kosten-baten analyse van wetgeving en zelfregulering - SEO ...

84 Hoofdstuk 7
Tabel 8: Mogelijke kosten en baten van geconditioneerde zelfregulering (t.o.v. wetgeving)
Baten (+) en kosten (-)
Directe effecten
♦ Programma-effecten, dat wil zeggen effecten die verwijzen naar de consumptieve, de pro duct ieve en
de verdelingsaspecten van een regulering als voorziening (-+)
♦ Meer transparantie (-+)
♦ Mogelijk concurrentiebelemmerende effecten/toenemende macht van de sterkste of best georganiseerde
(-)
♦ Overige marktwerkingseffecten (-+)
♦ Mogelijke aantasting van de rechtszekerheid/de (soms) onnodige verschillen in de regelgeving (-)
♦ Minder verborgen beleidskosten (overheidsregelgeving beperkt marktpartijen in hun keuzemogelijkheden
en belemmert ze bij het kiezen van de doelmatigste oplossing) (+)
Indirecte effecten
♦ Minder kosten van efficiëntieverlies (‘excess burden’): regulering kan leiden tot andere prijsverhoudingen
voor bijvoorbeeld inputfactoren in het productieproces of voor goederen en diensten in het
algemeen. Deze prijsverstoring kunnen leiden tot een welvaartsverlies (+)
Externe effecten
♦ Per case te bepalen
Sociale effecten
♦ Grotere betrokkenheid van burgers en maatschappelijke organisaties bij het betreffende onderwerp
vanwege de toegenomen mogelijkheid om zelf in ruimere mate richting te geven aan het gedrag
♦ Verder per case te bepalen
Reguleringskosten
♦ Minder transactiekosten (-+) of (+)
Totstandkoming
♦ Meer en betere informatie binnen de sector (+)
♦ Zelfregulering is flexibeler en komt eenvoudiger en sneller tot stand (+)
♦ Zelfregulering ontlast het overbelaste overheidsapparaat (+)
♦ Gevoeligheid voor lobbyisten (-+)*
♦ Regulering sluit beter aan op handelingsperspectief sector/Door middel van eigen maatregelen kan
vaak beter rekening worden gehouden met de specifieke omstandigheden van het bedrijf of de
sector (+)
Naleving
♦ Grotere prikkel en bereidheid tot (spontane) naleving (+)
♦ Zelfregulering ontlast het overbelaste overheidsapparaat (+)
♦ Mogelijk minder administratieve lastendruk (de uitvoeringslasten voor burgers en bedrijven), omdat
zelfregulering met minder ‘regeltjes’ gepaard gaat (+)
♦ Mogelijk minder nalevingskosten (de moeite (administratief, fysiek) om aan de regels te voldoen):
(+)
♦ Omdat alleen die kosten worden gemaakt die vanuit het perspectief van de probleemoplossers
(de sector) strikt nodig zijn, en
♦ Omdat de nadruk meer ligt op preventie dan op repressie**
♦ Omdat er een nauwere band is tussen het nemen van beslissingen en het dragen van de
gevolgen daarvan
♦ Zelfregulering vereist meer metatoezicht (d.w.z. de algemene alertheid, het ontvangen van signalen
uit de samenleving en het reageren op deze signalen) (-)