Een kosten-baten analyse van wetgeving en zelfregulering - SEO ...

Conclusies 99
Het antwoord op vraag 1 is ‘ja, er zijn kosten- en/of batenposten gevonden die in de meeste
cases voorkomen’. Hierboven is in paragraaf 7.1 (zie conclusie 1) al aangegeven dat directe
en indirecte effecten in algemene zin geen doorslaggevende factor zijn bij een generieke afwe-
ging tussen wetgeving en zelfregulering, omdat deze effecten veelal te case-specifiek zijn.
Reguleringskosten vormen daarentegen wel een doorslaggevende factor in het voordeel van
zelfregulering. Bovendien is gebleken dat wetgeving gepaard gaat met een verstorend effect
van belastingheffing, terwijl dat bij zelfregulering (veel minder of) niet het geval is omdat
deze regulering (voornamelijk) met private middelen wordt gefinancierd. Ten slotte vormen
de kosten van metatoezicht een kostenpost in het nadeel van zelfregulering. Hiermee wordt
gedoeld op de kosten die de overheid moet maken om de sector van afstand in de gaten te
houden; in het geval van wetgeving is de overheid direct betrokken en is er (veel) minder
noodzaak tot dergelijke algemene alertheid van de kant van de overheid.
Vraag 2 is moeilijk in algemene zin te beantwoorden, zeker omdat de omvang van de
monetaire waarden van de effecten niet bekend is (zie conclusie 7). Dominantie van effecten
is daarom moeilijk vast te stellen. Wel is gebleken dat nalevingskosten een dominante rol
spelen bij de afweging wetgeving en zelfregulering (zie conclusie 2: de afruil effectiviteit en
nalevingskosten).
Tabel 17: Het generieke KBA kader (ingevuld zijn de effecten van zelfregulering ten
opzichte van wetgeving (het nulaternatief))
Baten (+) en kosten (-) Bedrijfsleven Overheid Consument Totaal
Directe effecten
Indirecte effecten
?
?
?
?
?
?
?
?
Externe effecten
Sociale effecten
?
Reguleringskosten
Totstandkoming / Naleving / Aanpassing
?
+ ? (+) +
Totaal
Bron: SEO.
Toelichting:
? ? ? ?
- Er staat een vraagteken bij de directe, indirecte en externe effecten, omdat die niet generiek, maar alleen per
case zijn in te vullen.
- Er staat een vraagteken bij het gevolg van zelfregulering op de hoogte van de reguleringskosten voor bedrijven,
omdat niet duidelijk is wat het effect op de sector zelf en op het overige bedrijfsleven is.
- Bij de consumenten staat een vraagteken met een (+)teken bij reguleringskosten om aan te geven dat er in
algemene zin een klein netto positief is, omdat er bij zelfregulering geen verstorende werking van belastingheffing
plaatsvindt. Er staat ook een vraagteken omdat de overige effecten per case ingevuld dienen te
worden. Het totale effect (onderste rij) is in algemene zin onduidelijk, vandaar het vraagteken.
- Er staat een + bij de reguleringskosten voor de overheid, die bespaart immers zowel bij de totstandkoming,
naleving als aanpassing kosten. Daartegenover staan wel de toegenomen kosten voor metatoezicht. Het totale
effect (onderste rij) is in algemene zin onduidelijk, vandaar het vraagteken.
?
?
?