--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
nın sorunlarına çok fazla yer <strong>ve</strong>rmemişlerdir. Kilisenin dönemleriyle ilgili Takaişvili’nin<br />
1917 yılında çizdiği plânları tarayarak bir restitüsyon öneren Djobadze 6 ise bize göre<br />
yapıya 5. evrede eklenen şapeli 4 evreye, revakın 6. evrede genişletilen batı bölümünü<br />
ise revak kemerlerinin aralarının doldurularak bir mekâna dönüştürüldüğü <strong>ve</strong> modern<br />
dönem olarak adlandırdığı son evreye mal etmiştir.<br />
Ancak yukarıda da belirtildiği gibi revakın güney duvarındaki kemerli düzenleme<br />
ile geometrik bezemeli pano bu duvarın dışarıdan görülecek şekilde plânlandığını <strong>ve</strong><br />
şapelin bir sonraki dönemde yapıya eklendiğini ortaya koymaktadır. Revak ile şapelin<br />
birlikte tasarlanmış olmaları durumunda, bu duvardaki kemerli düzenleme ile bezemeli<br />
pano açıklanamamaktadır.<br />
Djobadze, revakın batıya doğru genişletilmesi ile son yıllarda yapılan onarımları<br />
da, iki bölüm arasındaki malzeme <strong>ve</strong> teknik farklılıkları dikkate almayarak <strong>ve</strong>ya göremeyerek<br />
modern dönem olarak adlandırdığı tek bir evreye yerleştirmiş <strong>ve</strong> biz göre hatalı<br />
bir değerlendirmede bulunmuştur.<br />
fiAPELLER<br />
Fahriye BAYRAM<br />
Manastıra ait toplam 11 şapel vardır. Bunlardan 5’i manastırın çevre duvarı içindedir.<br />
Diğerleri manastırın yakın çevresine dağılmış durumdadır. Çevre duvarı içinde<br />
yer alan şapellerden biri kilisenin kuzeyinde diğerleri güneyinde yer alır. Günümüze kilisenin<br />
kuzeyindeki ile güneyindeki bir şapel ulaşmıştır 7. Manastırın çevresindeki şapeller<br />
araştırmalarımız sırasında ilk kez tespit edilmiştir.<br />
Günümüze Ulaflan fiapeller<br />
I No.lu fiapel (Kilisenin Kuzeyindeki fiapel)<br />
Dıştan 11.00x8.00 m. ölçülerinde, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plânlı şapel,<br />
tek neflidir (Çizim: 3). Giriş batı cephe ekseninde yer alır. Doğuda, eksendeki daha<br />
geniş <strong>ve</strong> yüksek, yarım daire plânlı üç apsis vardır. Dıştan düz duvarla sınırlandırılmış<br />
apsislerin eksenlerine mazgal biçimi birer pencere açılmıştır. Batı duvarda da bir<br />
mazgal pencere bulunur.<br />
Günümüzde duvarları kısmen, örtüsü tamamen yıkılmış durumdadır. Ancak kalıntılardan<br />
beşik tonoz ile örtülü olduğu anlaşılır. Beden duvarları, kaba yonu taşlarla<br />
dolgu duvar tekniğinde inşa edilmiştir. Takviye kemerini taşıyan duvar payeleri ile pencerelerin<br />
etrafında düzgün kesme taş kullanılmıştır.<br />
II No.lu fiapel (Kilisenin Güneyindeki fiapel)<br />
Dıştan 5.00x7.00 m. ölçülerinde doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plânlı şapel,<br />
tek neflidir (Çizim: 3). Batı cephe ekseninde yer alan kapı dıştan lentolu, içten sivri<br />
kemerlidir. Dıştan düz duvarla sınırlandırılmış apsiste, simetrik yerleştirilmiş dikdörtgen<br />
biçimi birer niş vardır. İç mekân, apsis ile batı cephe ekseninde yer alan birer mazgal<br />
pencere ile aydınlatılmıştır. Doğu cephe, eksene simetrik yerleştirilmiş birer üçgen<br />
niş ile hareketlendirilmiştir (Resim: 4).<br />
Yapı içten beşik tonoz, dıştan beşik çatı ile örtülmüştür. Çatıyı kaplayan orijinal<br />
kiremitler günümüze ulaşmıştır.<br />
Günümüzde sağlam durumdaki yapı, düzgün kesme taşlarla dolgu duvar tekniğinde<br />
inşa edilmiştir.<br />
6 W. Djobadze, Early Medieval Georgien Monasteries in Historic Tao, Klarjet’i and fiavflet’i, Stuttgart 1992, s.142-157,<br />
Pl. 46.<br />
7 Bkz. E. Takaişvili, a.g.e., s. 68-75, Pl. 84, 85.<br />
95
Change language