--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı

azilerde kullanılan tipte, düz, bronz ağırlıklardır. Söz konusu ölçü âletlerinin ticarî ağırlık
veya sikke kontrol ağırlığı olduğu üzerlerindeki, değer gösteren harflerden anlaşılmaktadır.
Ticarî ağırlıklarda “I", sikke ağırlıklarında “N" harfi görülür. Üzerinde değerini
gösteren her hangi bir harf bulunmayan ağırlıklar ise gramlarına göre değerlendirilmektedir
3.
Müzede dört sikke kontrol ağırlığı saptanmıştır. Kare biçimindeki ağırlıkların malzemesi
bronzdur, üzerlerindeki harfler ve süslemeler kazıma tekniği ile yapılmıştır. Arka
yüzleri düz olan ağırlıklardan, 55.33.03 (Resim: 1) ve 55.35.03 Env.No.lu iki örneğin
üzerinde 1 nomisma değerini gösteren “N" harfi bulunur 4. 55.36.03 Env.No.lu ağırlığın
üzerinde basit bir çelenk motifi içerisinde, tahrip olduğundan çözümlenemeyen
harfler bulunmaktadır. 2 nomismata değerindeki ağırlığın üzerindeki okunamayan harfler
“N B" dir 5. 137.4.96 Env.No.lu, 3 nomismata değerindeki dördüncü ağırlığın üzerinde
“N I" harfleri yer alır 6.
Müzede beş ticarî ağırlık saptanmıştır. Malzemesi bronz olan ağırlıkların biçimleri,
harfler ve süslemelerin yapım teknikleri farklılık gösterir. 2 ounce değerindeki ağırlıklardan
23.17.03 Env.No.lu örnek kare biçimindedir. Üzerinde kazıma tekniği ile yapılmış
çift kollu bir haç, iki yanında birer figür ve “I" harfi görülür. Eser tahrip olduğundan
figürlerin kimlikleri ve diğer harf belirlenememiştir. Ancak 2 ounce değerinde olduğundan
ikinci harfin “B" olduğu anlaşılmaktadır 7. Aynı değerdeki, 55.30.03 Env.No.lu ikinci
ağırlık üstten yassıltılmış küre biçimindedir. Üzerinde değerini gösteren herhangi bir
harf yoktur, değeri ağırlığından saptanabilmektedir 8. 34.7.03 Env.No.lu ağırlık sekizgen
biçimindedir, üzerinde kabartma tekniğinde, "I" harfi görülmektedir. Arka yüzü düz olan
ağırlık tahrip olduğundan diğer harf tespit edilememiştir. Ancak ağırlığından 5 ounce
değerinde olduğu anlaşılmaktadır 9. 15.1.03 Env.No.lu ağırlık üst ve alttan yassıltılmış
küre biçimindedir, üzerinde kazıma tekniğiyle yapılmış, 6 ounce değerini gösteren "g oz"
harfleri bulunmaktadır 10 (Resim: 2). Harflerin içi gümüş kakma ile doldurulmuştur, bu
teknik Erken Bizans Döneminin özelliklerindendir. 110.1.89 Env.No.lu ağırlık daire biçimindedir,
üzerinde iç içe dairelerden oluşan yivler bulunmaktadır. Değerini gösteren
herhangi bir harf olmayan ağırlık yaklaşık 27 ouncedur 11.
Müze ve koleksiyonlarda bulunan az sayıda örneğin yanı sıra, kazılarda ele geçirilen
örnekler de, 7. yüzyıldan sonra ağırlıkların yok denecek kadar az olduğunu gösterir.
Korinth kazılarında bulunan ve 9.-12. yüzyıllar arasına tarihlenen ağırlıklar Orta
Bizans Dönemine ait az sayıdaki örneklerdir 12.
HAÇLAR
Koleksiyonunda farklı işlevlerde çok sayıda haç bulunan müzede adak, takdis ve
tören haçı olmak üzere üç gruba ayırdığımız yirmi üç haç incelenmiştir.
Haç, Hıristiyan inancı ve sanatında sembolik anlamı, süsleme öğesi olması ve
liturjideki 13 yeri nedeniyle önem taşır. İsa’nın çarmıha gerilişi, ölüme karşı zaferi, Hıristiyanlık
ve imparatorlar için düşmanlara karşı kazanılan zaferin sembolüdür. Roma İm-
3 Ayrıntılı bilgi ve kaynaklar için bkz. G. Kürkman, Anadolu A¤›rl›k ve Ölçüleri, içinde M. Acara Eser, "Bizans Dönemi",
İstanbul 2003, 32-48.
4 55.33.03 (4.37 gr.; 1.2x1.4x0.3 cm.), 55.35.03 (4.48 gr.; 1.3x1.6x0.25 cm.)
5 55.36.03 (8.70.gr.; 1.5x1.5x0.4 cm.)
6 137.4.96 (10.23 gr.; 1.8x1.8x0.4 cm.)
7 23.17.03 (48.48 gr., 2.7x2.8x0.8 cm.)
8 55.30.03 (44.53 gr.; Ç: 2.5 cm.; Yük: 1.9 cm.)
9 34.7.03 (132.29 gr.; 3.7x3.8x1.4 cm.)
10 15.1.03 (159.30 gr.; Ç: 2.2-3.2 cm.; Yük: 2.8 cm.)
11 110.1.89 (733.58 gr.; Ç: 7.8-8.5 cm.; Kal: 1.9 cm.)
12 Bkz. Acara Eser, a.g.e. 2003, not 3, 43.
13 Liturji: Kelime anlamı "ayin, ibadet"tir. İmparatorluk, doğum, ölüm, vaftiz, ökaristi belli başlı liturjilerdir.
52