--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı

ğişik koordinat sistemlerine göre hesaplanabilmektedir. GIS bir alan veri tabanının kısımlarının
tek tek sonuçlarını tutmakta (indeks datası, “indeks kartı”), böylece günlük
ölçümler de belgelenebilmektedir 2.
Ölçülen değerler interpolasyon hareketinin yardımıyla “Inverse Distance Weighting”
(IDW) ile numaralı gri değer kareleme dosyasına aktarılmakta, bu da tekrar 256
adet gri evreye dönüşmekte, nihayetinde negatif ve pozitif sapmalar 0 orta değeri olarak
gösterilmektedir. Sonuç olarak tek tek datalar ölçekli bir şekilde bütün olarak bir
araya getirilebilmektedir.
Jeomanyetiksel veriler, topograflar tarafından oluşturulan yeni topografik haritalara
(bkz. yukarıda) işlenmiştir.
‹lk Sonuçlar
Manastırın yukarısında (Roma Dönemi Villa Rustica’sı) ve “Güney Terası”nda
bulunan, sınırları çevrelerinden açık bir şekilde ayrılabilen binalar seçilebilmektedir. Ancak
çatı kiremitleri kırıkları, yıkık ve kesik duvarlar yüzünden yapıların iç görünümlerinin
nasıl olduğu göz önüne getirilememektedir. Jeomanyetiksel bulgular her iki durumda
da yüzey üzerinde görülebilen yapılanmaların çizimleriyle iyi bir şekilde kombine
edilmektedir.
“Bazilika Terası” adını verdiğimiz yerde doğudan-batıya doğru giden yapılanmalar
bulunmakta, ancak bunlar saban izleri nedeniyle tahrip edilmiş olduklarından güçlükle
seçilebilmektedir. Bu yüzden bunlar hakkında herhangi bir yorum yapmak güçtür.
Yüzeydeki buluntular nedeniyle (örneğin anıtsal kapı eşiği taşı, çok sayıda mermer parçalar)
batı-doğu doğrultusunda bir bazilikanın varlığı tahmin edilebilinir. Burada da diğer
şüpheli yerlerde olduğu gibi sadece gelecekte yapılacak arkeolojik deneme sondajları
yardımıyla herhangi bir açıklama elde edilebilecektir.
Merkezdeki dere bendinin kuzeyinde ve güneyinde çok sayıda yapı kompleksleri
seçilebilmekte, ancak bunlar arazinin tahribe neden olan tarımsal kullanımı nedeniyle
kesin olarak tanımlanamamaktadır. Çok sayıdaki çizgisel ve köşesel yapılanmalar
zaman zaman güçlü duvarlara işaret etmektedir. Yapı komplekslerinin aralarındaki boşluklarda
manyetik açıdan sakin bölgeler ve açık alanlar göze çarpmaktadır. “Bazilika
Terası”nın kuzeydoğusunda ve dere bendinin güneyinde tespit edilebilen böyle bir
meydan (bir agora?) özellikle dikkat çekicidir. Aynı haritanın güneybatısında ise zaman
zaman taş döşeli antik bir yol terası gösterilmektedir.
Araştırma bölgesinin kuzeydoğusundaki nekropol alanında bugünkü modern yolun
güneyinde antik bir cadde takip izlenebilmektedir. Yüzeyde görülebilen taş konstrüksiyonlar
da bu terasın varlığını doğrulamaktadır. Buraya ait jeomanyetiksel göstergeler
yüzeydekilerden daha da uzun bir doğrultuya işaret etmektedir.
İncelenen tüm alanın yüzeyinin altında genlikleri 50 nT’ye kadar varan pozitif
anomaliler kaydedilmekte, bunlar betimlerdeki şekilleri gözönüne alındığında, eski “çukurlar”
olarak tanımlanabilmektedir.
Kuzey-güney doğrultusundaki dipol anomaliler plânlarda “mezar” olarak adlandırılmaktadır:
Bunlar incelenen bölgede sadece kuzeydoğudaki nekropolis alanında ve
“Bazilika Terası”nın güneyindeki hypogeum kısmında bulunmaktadırlar.
Pepouza’da eksi 40 nT’den artı 130 nT’ye kadar genlikleri olan dipol anomaliler
görülmekte ve bunlar doğal manyetik alanda kuzey-güney doğrultusunda bulunmaktadır;
böylece buralarda bir zamanlar yüksek ›s› alanlar› (örneğin antik bir fırın, pişirme
yeri ya da hypokaust) kesin bir şekilde ıspatlanamamakla birlikte akla gelmektedir.
Çünkü kuzey-güney doğrultusundaki dipol anomaliler manyetik olarak rahatsız edilme-
2 GIS ArcView TM yardımıyla ayrıca, rahatsız edici sinyaller de (örneğin günlük salınımlar ya da yüzeyin düzgün olmayışı
nedeniyle oluşan küçük birimler) hesaplanabilmektedir. Bu çoğunlukla, sonuçların bitişikteki ölçüm çizgisinin analizleriyle
karşılaştırıldığında ortaya çıkmaktadır.
153