--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ÇORUH HAVZASI ORTAÇAĞ GÜRCÜ MİMARİSİ<br />
2003 YILI YÜZEY ARAŞTIRMASI<br />
Mine KAD‹RO⁄LU*<br />
1995 yılından buyana aralıksız sürdürülen Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2003 yılı yüzey<br />
araştırması 21 Kasım-1 Aralık tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. 2003 yılında<br />
Haho <strong>ve</strong> Parhal manastırlarının kiliselerinde yayına yönelik tek yapı düzeyinde çalışılmış,<br />
savcılığa intikal eden izinsiz yapılan bir araştırma hakkında bilgi edinmek için de<br />
Öşk Manastırı’na gidilmiştir 1.<br />
1999 yılından buyana süremizin yarısını yayına yönelik çalışmalara ayırdığımızı<br />
<strong>ve</strong> her yıl bir manastır topluluğunda ayrıntılı inceleme yaptığımızı bilginize sunmuş ama<br />
bu çalışmalarımız hakkında araştırma sonuçlarında bilgi <strong>ve</strong>rememiştik. Bu çalışmamızda,<br />
Haho Manastırı’nı tanıtmayı <strong>ve</strong> Öşk Manastırı’na ait iki kabartmalı taş konusunda<br />
bilgi <strong>ve</strong>rmeyi amaçlıyoruz 2.<br />
HAHO MANASTIR K‹L‹SES‹<br />
Turgay YAZAR<br />
2003 yılı yüzey araştırmasında yayına yönelik çalışmalar Erzurum İli, Tortum İlçesi,<br />
Bağbaşı Köyü’nde yer alan Haho Manastır Kilisesi’nde gerçekleştirilmiştir. Köy<br />
merkezinin kuzeyinde bulunan manastır bir kuşatma duvarı ile çevrilidir. Manastırdan<br />
günümüze kuşatma duvarının bir kısmı ile kuşatma duvarı içindeki ana kilise <strong>ve</strong> iki şapel<br />
ile manastırın yakın çevresindeki 6 şapel ulaşmıştır.<br />
Meryem’e adanan <strong>ve</strong> yazılı kaynaklara göre X. yüzyılda inşa edilen kilise günümüzde<br />
cami olarak kullanılmaktadır. Dıştan 34.32x24.04 m. ölçülerindeki kilisede 7 ayrı<br />
yapı dönemi tespit edilmektedir 3. Manastırın ilk yapısını dıştan 26.50x18.91 m. ölçüsündeki<br />
kilise oluşturmaktadır (Resim: 1; Çizim: 1)<br />
Dıştan serbest haç plânlı kiliseye, batı haç kolunun güney <strong>ve</strong> batı duvarındaki<br />
açıklıklarından girilmektedir. Kilise, kare plânlı merkez mekân, merkez mekânın doğusundaki<br />
yarım daire plânlı apsis, kuzey <strong>ve</strong> güneyindeki eş boyutlu haç kolları ile batısındaki<br />
kuzey <strong>ve</strong> güney haç kollarından daha uzun <strong>ve</strong> geniş tutularak iki destek sırası<br />
ile üç nefe ayrılan batı haç kolundan oluşmaktadır (Resim: 2). Yarım daire plânlı apsis-<br />
* Doç. Dr. Mine KADİROĞLU, Koru Sitesi, Nilüfer Apartmanı, No: 3, 06580 Çayyolu-Ankara/TÜRKİYE<br />
1 Bayram tatili <strong>ve</strong> olumsuz iklim koşullarına karşın, 2003 yüzey araştırmasının gerçekleştirilebilmesini sağlayan ekip<br />
üyesi arkadaşlarıma, öğrencim H.Ü. Sanat Tarihi Bölümü son sınıf öğrencisi Bora Dedemen’e <strong>ve</strong> Bakanlık temsilcimiz<br />
sayın Dr. Fahriye Bayram’a teşekkür ederim.<br />
2 1999 yılında İşhan, 2000’de Dört Kilise, 2001’de Tbeti <strong>ve</strong> Dolishan, 2002’de Haho, 2003 yılında da Parhal Manastırları<br />
yayına hazırlanmak üzere tek yapı düzeyinde araştırılmış, eksik bilgi <strong>ve</strong> fotoğraflar için her yapıya bir sonraki araştırma<br />
mevsiminde yeniden gidilmiştir.<br />
3 Yapının bir çok yayında tanıtılmış olması <strong>ve</strong> bu bildiride yapının sorunlarının tespitinin amaçlanması nedeniyle ayrıntılı<br />
yapı tanıtımı yapılmamıştır.<br />
93
Change language