--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı

yapının bu yıl tamamen, kireç ocağının kısmen çevredeki sera sahipleri tarafından yıkılmış
olduğu görüldü. Bu durum bir rapor ve görsel belgelerle Antalya Arkeoloji Müzesi'ne
bildirildi.
Bu yıl çalışılan hamam yapısı, duvar malzemesi ve tekniğinin niteliklerine göre
Bizans Dönemine ait ünik bir örnektir. Bu yıl incelediğimiz hamama ait duvar kalıntıları
birbirine bitişik mekânların mevcut duvarlarına aittir. Duvarlarda tuğla ve taşın yer yer
almaşık teknikte ya da sadece tuğla malzeme ile örüldüğü gözlemlenir. Küçük bir nişin
yer aldığı mekân da hamam mimarîsinde sıklıkla görülen niteliktedir (Resim: 1). Hamamın
toprak altında kalmış bir bölümünü küçük bir aralıktan görüntüleyebildik. Burada,
hamamın ısıtma sistemine ilişkin yuvarlak tuğla destekler, hypocaust sistemle ısıtılan
caldariuma aittir. Hamam'daki seramikler yoğun olarak Geç Roma-Erken Bizans kâse
ağızları, testi ağız ve kulpları, terra sigillata ve yivli amphora gövdeleridir.
Finike İlçesi, Asarönü Köyündeki Asar Tepe'de Bizans Dönemine tarihlediğimiz,
olasılıkla yerleşime ait duvar kalıntıları ile iki sarnıç yapısı bulunmuştur. Yüzeyde bulunan
slip ve sıraltı tekniğinde ağız, kaide ve gövde parçaları, yerleşimin 11.-12. yüzyıl
verileridir (Resim: 2). Aynı köyün batısında Gülmezasar olarak tanımlanan tepenin yamacındaki
bir diğer Bizans yerleşimi, Finike kıyılarına egemen bir noktadadır.
Yerleşim, meslekdaşımız Roman Jacobek tarafından kısaca tanıtılarak plânı yayımlanmıştır
2. Kuzeyde yerleşime giriş oluşturan düzensiz plânlı bir yapıdan girilir; güneye
doğru bazilikal plânlı bir kilise ve diğer yaşama birimleri yer alır. Kente giriş sağlayan
yapı ve büyük bir giriş kapısından geçilerek diğer yapılara ulaşılmaktadır.
Buradaki mimarîye ilişkin taş öğelere, sözü edilen yayımda yer verilmemiştir; sık
bitki örtüsü içinde belirlenen eserler arasında, İon-impost sütun başlığı (Resim: 3), Geç
Antik-Erken Hıristiyan motiflerin görüldüğü bir altar ve silme ile antrolak motifli bir levha
5.-6. yüzyıla ait öğelerdir.
Seramikler Bizans Dönemi pişirme kabı, testi ve amphora parçaları ile 11.-12.
yüzyıla tarihlenen slip ve sıraltı tekniğinde ağız, kaide ve gövde parçalarıdır.
Keşlik Dağ, Finike İlçesi’nde Asarönü Köyü’nün kuzeydoğusundadır. Zirvesinde
bir Bizans yerleşimi barındırmaktadır. Bu yerleşime ait duvarların ve bir sarnıç yapısının
yanı sıra, bir kilise belirlenmiştir. Bazilikal plânlı yapının, güney ve doğusunda duvarları
örtüye geçiş seviyesine kadar ayaktadır (Resim: 4). Kuzeyde dış duvar temel
seviyesinde, naosta yan nefi ayıran stylobat ise kısmen izlenmektedir. Batı duvarlar kapı
geçişlerini belirleyecek seviyede günümüze gelebilmiştir.
Duvarlar küçük boyutlu, düzgün olmayan taş malzeme ile dolgu duvar tekniğinde
örülmüştür. Batıda ana kapının hemen önünde, yerde bulunan kırık lento parçaları
naosa girişi sağlayan kapıya ait olmalıdır. Yapının doğu duvarında kemerli bir kapı ile
güney yan nef, dışa açılmaktadır.
Güneydoğudaki bir diğer kapıdan ise güneydoğu ek yapıya geçilir (Resim: 5). Bu
yapı, malzeme ve duvar tekniği ile farklı bir evrede, olasılıkla sonradan eklenmiştir. Kısmen
kayalığa yaslanmış olan batı bölümü, topografyaya göre biçimlenerek batıya doğru
daralmaktadır. Yapının kroki çizimine göre, 3 nefli, doğusu içte ve dışta yarı daire biçimli
apsislidir. Güneydoğusunda dikdörtgen plânlı, doğusu içte ve dışta yarı daire apsisli
şapelin güneyi kayalıklarla bitişiktir; batısında bir kapı ile geçilen ikinci bir bölüm
yer alır (Çizim: 1). Lykia'da güneydoğu ya da kuzeydoğu ek yapısı olan bazilikalar oldukça
yaygındır: Gülmezasar, Kökburun, Arykanda, Dikmen, Alakilise, Karabel, Demre-Nikolaos,
Kydna ve İdyros bu plân tipindeki bazı örneklerdir 3.
Yapının duvar resimleriyle bezenmiş olduğu, iç cephelerdeki boyalı sıvalardan
anlaşılmaktadır.
2 R. Jacobek, "Lykien", RbK, Stuttgart 1994, 871, Abb. 5.
3 Jacobek, a.g.e. 1994, 856-902; U. Peschlow, "Die Architektur der Nikolaoskirche in Myra.", Myra Eine Lykische Metropole
In Antiker Und Byzantinischer Zeit, (Ed. J. Borchardt), Berlin: Gebr. Mann Verlag (1975), Istanbuler Forschungen
Band 30.
78