--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Gökçekısık Köyü’nün yaklaşık olarak 5 km. kuzeybatısında yer alan Yenisofça/Yeniincesu
Mahallesi ile Gökçekısık'ın yaklaşık olarak 7 km. güneybatısında bulunan
Yeni Sofça/Hasırcı Çiftliği mevkiinde devam eden araştırmalarda Frig, Roma ve Bizans
dönemlerine ait kaya yapıları incelenmiştir.
Yenisofça Köyü/Yeniincesu Mahallesi, Frig, Hellenistik ve Bizans Dönemine tarihlenen
kaya yapıları ile literatürden tanınan Yenisofça/Kilise mevkiinin 3 yaklaşık
olarak 1 km. batısında, Porsuk Nehri’nin kuzey kıyısında yer almaktadır. Burada yüksek
bir kaya kütlesinin üzerinde, dikdörtgen tekne şeklinde kayaya oyulmuş yedi adet
mezar ile hayvan barınağı olarak kullanılan iki adet oda mezar saptanmıştır. Ayrıca,
köy içinde ön ve arka yüzü kabartma bezemeli, bir yanı kırık mermer Bizans korkuluk
levhası belgelenmiştir (Resim: 1).
Hasırcı Çiftliği, Yeni Sofça Köyü’nün yaklaşık olarak 2 km. güneybatısında kayalık
bir arazide yer almaktadır. Burası uzun yıllar tay yetiştirilen bir çiftlik olarak kullanılmıştır.
Çiftlik arazisi içinde geniş bir alana dağılmış olan alçak kaya kütleleri üzerinde
Roma Dönemine ait arkosoliumlu oda mezarlar, tekne biçiminde basit mezarlar ve olasılıkla
Bizans Döneminde kullanılmış olan kaya mekânları bulunmaktadır. Birbirine yakın
konumdaki iki kaya kütlesinden birinde altta kayaya oyulmuş oda mezar, üstte basamaklı
ve nişli Frig kaya altarı, diğerinde ise basamaklı ve idollü Frig kaya altarı tespit
edilmiştir (Resim: 2). Yüzeyden toplanan çanak çömlek parçaları arasında geç dönem
malzemesinin yanı sıra Frig gri çanak çömlek parçaları da yer almaktadır.
Yenisofça’nın yaklaşık olarak 14 km. doğusunda bulunan Gümele Köyü çevresinde
yapılan araştırmalarda, köyün 2.8 km. kuzeydoğusunda, yöre halkının "Eski Gümele"
olarak adlandırdığı mevkide, yüzeyde mermer, yazıtlı mimarî parçalar, çatı kiremiti
parçaları ve Roma-Ortaçağ (Bizans-Osmanlı) çanak çömlek parçalarının bulunduğu
bir eski yerleşme tespit edilmiştir. Geniş bir alana yayılmış olan yerleşme, yoğun tarımsal
faaliyetler nedeniyle tahrip olmaktadır
Eskişehir’in yaklaşık olarak 17 km. güneybatısında Akçakaya Köyü çevresinde
sürdürülen araştırmalarda, köy girişinde "Emirce Dede Tekkesi" olarak adlandırılan eski
bir mezarın duvarında kabartma bezemeli mermer adak steli? parçası, köyün güneybatısında
"Örenlik" mevkiinde üzeri kabartma figüratif bezemeli ve yazıtlı, sağlam durumda
mermer Geç Roma Dönemi mezar steli (Resim: 3) saptanarak belgelenmiştir.
Stelin bulunduğu tarla ve çevresinde devam eden araştırmalarda çok miktarda çatı kiremiti
ve geç dönem çanak çömlek parçası toplanmıştır. Ayrıca, köyün yaklaşık olarak
400 m. güneybatısında Eskişehir-Akçakaya yolunun solunda, yola yaklaşık olarak 25
m. mesafede, tarafımızdan "Akçakaya Höyüğü" olarak isimlendirilen bir höyük saptanmıştır
(Resim: 4). 150 m. çapında, 10 m. yüksekliğindeki höyüğün doğu kesimi oldukça
diktir. Üst kısmı tarla olarak sürüldüğü için düzleşmiştir. Tatlı bir meyille ova seviyesine
doğru alçalan batı kesiminde yüzeyde çok miktarda İTÇ, 2. binyıl ve geç döne m.
çanak çömlek parçası ve bir adet etütlük nitelikte pişmiş toprak kırık muz biçimli ağırlık
ve ağırşak bulunmuştur. Höyüğün batı ve doğu eteklerinde tarım nedeniyle yoğun
tahribat görülmektedir.
Akçakaya Köyü’nün yaklaşık olarak 5 km. güneydoğusunda, Avdan Köyü çevresinde
devam eden çalışmalarda, daha önce C. H. E. Haspels, yakın zamanda T. Efe tarafından
incenlenmiş olan Kurupınar Höyüğü 4, -Avdan’ın 8 km. kuzeydoğusundaki Karapazar
Köyü’nde, köyün yaklaşık olarak 1 km. güneybatısında bulunan Karapazar Höyüğü
5, Karapazar Köyü’nün 5 km. kuzeydoğunda Seyitgazi-Eskişehir karayolunun sağında
yola yaklaşık olarak 1 km. mesafedeki Akören (Ayran) Höyüğü 6 ziyaret edilmiştir.
Üç höyükte de büyük kaçak kazı çukurları saptanmıştır. Özellikle Akören Höyüğü’nün
3 Haspels 1971: 91, 126, 158-159, 243-244, Tüfekçi Sivas1999, 116 vdd.
4 Haspels 1971, 287, Efe 1995, 247.
5 Cox-Cameron 1937, XLV-XLVI; Haspels 1971, 287; Efe 1995, 247.
6 Cox-Cameron 1937, XXII-XXIII; Efe 1995, 248.
286