--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı

ey Kasabası, Perkote olarak lokalize edilir. Bu tespitte Praktius Irmağı (Umurbey Çayı)
büyük bir rol oynamaktadır. Sparta donanmasının Perkote yakınında saklandığı
açıklaması dikkate alındığında, yerleşmenin boğaza yakın bir konumda olması gerekmektedir.
Hâlen faal olan Umurbey Çayı’nın taşımış olduğu alüvyonlar nedeni ile şimdiki
topografik görünüm meydana gelmiş ve ırmağın taşıdığı alüvyonlar kıyının boğazdan
birkaç km. kadar uzaklaşmasına neden olmuştur. Günümüzde Çanakkale’nin en
verimli meyve bahçeleri -özellikle şeftali ve kiraz- bu verimli topraklar üzerinde yer alır.
Umurbey’in batısındaki Tabaklar Mahallesi üç yönden (doğu, batı ve kuzey) savunma
için çok korunaklı bir topografik yapıya sahiptir. Tabaklar Mahallesi’ndeki araştırmalarımızda
Troas’ta yaygın olan gri seramikler dışında, M.Ö. 5. ve 4 yüzyıla ait seramik örnekleri
bulunmuştur. Buluntular arasındaki kazıma dalga bandı bezemeli gri seramikler
M.Ö. 6.-4. yüzyıla tarihlenmektedir 2 (Resim: 1). Tabaklar Mahallesi’nde Hellenistik ve
Roma dönemlerine ait seramiklere rastlanmamıştır. Buna rağmen Çanakkale Arkeoloji
Müzesi’nde Umurbey kökenli Roma Dönemi buluntular bilinmektedir. Büyük bir olasılıkla
bir akropol görünümündeki dar alan üzerindeki iskân yeri bu günkü Umurbey Kasabası’nın
merkezine doğru kaydırılmış olmalıdır.
Lampsakos
Eusoibos (Chronik), Lampsakos’un M.Ö. 654/53 yılında Phokaialılar tarafından
kurulduğunu aktarır 3. Strabon ise şehrin kuruluşunu Miletos’a bağlar (Strabon, XIII, 19)
Kentin adı Bithynia bölgesindeki Bebryker Kralı Mandros’un kızı Lampsake’den gelmektedir.
Bir başka görüşe göre şehrin adı Fenike kökenli olup geçiş anlamına gelmektedir
4.
Deniz ticareti, şarap, zeytinyağı, balıkçılık, limana uğrayan gemilere verilen hizmetler
ve altın madenleri Lampsakos’un ekonomik gelirlerinin başında gelir. Attik Deniz
Birliği’ne en yüksek vergiyi ödeyen (12 talent) kentler arasında Lampsakos’un da
yer alması ancak ekonomik gelirinin yüksekliği ile açıklanabilir. Lampsakos, zenginliğinin
yanında Anaxagoras ve Epikur gibi ünlü bilim adamlarına ev sahipliği yapmıştır. Bu
sayede Lampsakoslular’dan bir çok kişi bu ünlülerin öğrencisi olmuştur.
Ancak bir çok antik kent gibi Lampsakos da modern yerleşmenin altında kalmıştır.
Kent ile ilgili kapsamlı çalışma yazıtlar üzerine yapılmıştır 5. Bunun dışında inşaat faaliyetleri
sırasında rastlanan nekropol alanlarında küçük çaplı kurtarma kazıları yapılmıştır.
Bu kazılarda şehrin kuzeyinde Hellenistik, güneyinde ise Roma Devri lâhit mezarlar
ele geçirilmektedir. Lampsakos tarihi için elimizdeki en eski veriler M.Ö. 6. yüzyıla
ait elektron staterleri ile bir sima parçasıdır 6.
2003 yılında modern şehrin kuzeybatısında henüz iskân görmemiş bahçe ve şehir
mezarlığında kısa süreli bir araştırma yapılmıştır. Yüzeyden elde edilen seramiklerden
en erken olanları M.Ö. 5. yüzyıla aittir. Diğer örnekler M.Ö. 4. yüzyıl kırmızı figürlü
bir parça, Hellenistik Dönem kalıp yapımı kabartmalı kâseler ile diğer örneklerden
oluşmaktadır. Seramikler dışında şehir mezarlığı içinde bezemeli bir mimarî parçaya
rastlanmıştır (Resim: 2-5).
Lapseki’de değişik zamanlarda bulunmuş olan lâhit kapakları ve sütunlar limanının
güneyindeki park alanında sergilenmektedir. Sütunlardan bazılarının gövdeleri kabaca
-bitirilmemiş- işlenmiştir. Sözü edilen eserlerden köşe akroterleri, palmet ve
Eros’lar ile süslenmiş lâhit kapakları lâhit tipolojisi için önemlidir.
2 A. U. Kossatz-Pompe, Ballı Dağ. Der Berg von Pınarbaşı eine Siedlung in der Troas, StTr 2, 1992, 176, Abb. 9; F:
Utili; Die archaische Nekropole von Assos (1999)230-231, Abb. 526-533.
3 R. Osborne, Greece in the Making 1200-479 BC. (1996) 123.
4 E. Curtius, Griechische Geschichte I6 (1887) 403.
5 P. Frisch, Die Inschriften von Lampsakos (1978)
6 Å. Åkerström, Die Architektonischen Terrakotten Kleinasiens (1966) 5-6, Abb.2-3.
318