--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Nasturi kilisesi olan yapı, doğu-batı yönünde dikdörtgen plânlı <strong>ve</strong> 13.80x6.80<br />
m.lik dış ölçülere sahiptir. İki bölüm halinde düzenlenmiştir (Çizim: 3). Batıda sahın, doğuda<br />
kanki bölümleri yer almaktadır. Dıştan düz toprak dam şeklinde örtülüdür. Dış<br />
cepheleri düzgün sıralı kaba yonu <strong>ve</strong> moloz taşlarla örülmüştür. Doğu <strong>ve</strong> batı cepheleri<br />
birer mazgal pencereyle değerlendirilmiştir. Güney cephe sivri kemer açıklıklı kapı <strong>ve</strong><br />
üst saçak altında bir dizi taştan oyukla hareketlendirilmiştir. Kuzey cephe tamamıyla<br />
sağır tutulmuştur. Güney cephenin doğu tarafına ayrıca bir taş üzerine haç <strong>ve</strong> bazı işaretler<br />
kazınmıştır (Resim: 4).<br />
Sahına güney cephenin ortasındaki kapıdan girilmektedir. Burası 4.90x8.40 m.<br />
ölçülerinde, doğu-batı yönünde dikdörtgen plânlı <strong>ve</strong> üzeri aynı yönde beşik tonozla örtülüdür.<br />
Batı duvarının üst ortasına bir mazgal pencere açılmıştır. Doğu duvarında ortaya<br />
yakın bir yere tören kapısı yerleştirilmiştir. Güney köşeye de servis kapısı açılmıştır.<br />
Tören kapısı sivri kemer açıklıklı, 1.50 m. genişlik <strong>ve</strong> 2.85 m. yükseklikte olup anıtsal<br />
görünümlüdür. Servis kapısı daha küçük <strong>ve</strong> dikdörtgendir. Diğer yönden aynı duvarda<br />
dolap nişlerine de yer <strong>ve</strong>rilmiştir. Duvarların sıvalı olduğu, kalan izlerden anlaşılmaktadır.<br />
Kanki kısmı, 5.00x2.50 m. ölçülerinde kuzey-güney yönünde dikdörtgen plânlı,<br />
üzeri beşik tonozla örtülüdür. Doğu duvarının ortasına mihrap (kutsal niş) yerleştirilmiştir.<br />
Tören kapısı istikametinde olan mihrap, zeminden yüksekçe atnalı kemerle sonlanan<br />
1.00 m. genişlikte <strong>ve</strong> 1.70 m. yükseklikte bir niştir. Mihrap <strong>ve</strong> doğu duvarı kireç harcıyla<br />
sıvanmıştır. Güney <strong>ve</strong> batı duvarlarına dolap nişleri açılmıştır (Resim: 5).<br />
Kireç harcıyla tutturulmuş taş duvarlar, 0.80-1.10 m. arasında değişen genişliklerde<br />
tutulmuştur. Dış kapısı, tören kapısı <strong>ve</strong> mihrap yapının en anıtsal öğeleridir. Günümüzde<br />
sağlam <strong>ve</strong> fazla tahribata uğramamıştır. Tescil kaydı bulunmayan yapının<br />
kültür varlığı olarak tescillenip koruma altına alınması gerekmektedir.<br />
3. ÇUKURCA BEY MAHALLES‹ BEY K‹L‹SES‹<br />
Çukurca ilçe merkezinin doğu tarafında, Bey Mahallesi’nde yer almaktadır. Belat<br />
Vadisi’nde Çukurca’ya bağlı dört beş haneli bir mahalle olup günümüzde yeniden<br />
evler oturulur duruma getirilmiş, araziler de ekilip biçilmeye başlamıştır. Çünkü terör<br />
nedeniyle uzun süre boş kalmıştır. Buraya araç yolu yoktur. Çukurca’dan kalenin altına<br />
kadar araçla inilmekte buradan itibaren patika bir yol ile yaya olarak otuz dakikalık<br />
bir yürüme ile mahalleye ulaşılmaktadır. Kilise vadinin kuzey yamacına düzlenmiş bir<br />
araziye kurulmuştur. Yöre halkı "Dera Bey" olarak kiliseyi adlandırmaktadır. Büyükçe<br />
düzgün yapılı <strong>ve</strong> iyi korunmuş vaziyettedir. Nasturiler’e ait olup adından "Bet Biyya"<br />
olarak zikredilmektedir. Vadiye hakim bir noktadadır, batı tarafı kuru bir dere yatağı, kuzeyi<br />
kayalık tepe <strong>ve</strong> sırt, güney <strong>ve</strong> doğusu ise dereye kadar eğimli bir yamaçtır.<br />
Kuzeyden güneye eğimli bir araziye, güneyden bir teras duvarı ile oluşturulmuş<br />
düzlüğe kurulmuş olan kilise, dıştan <strong>ve</strong> içten hem malzeme hem de plân yönünden<br />
düzgün bir işçilik göstermektedir. Kilisenin önünde 1.5-2 m. yüksekliğinde uzanan bir<br />
teras duvarıyla düzlenmiş bir alan oluşturulmuştur. Kuzeyden kayalara yaslanmış yapı,<br />
doğu-batı yönünde dikdörtgen plânlı, 19.00x8.80 m. ölçülerinde olup iki bölümden oluşmaktadır<br />
(Çizim: 4). Kiliseye güney yönünden bir kapı ile girilmektedir. Yapının dış cepheleri<br />
düzgün sıralı kaba yonu taşlarla şekillendirilmiştir. Aralarda yer yer iri blok taşlar<br />
da kullanılmıştır. Kuzey cephe tamamıyla sağırdır; diğer cepheler kapı, pencere <strong>ve</strong> nişçiklerle<br />
hareketlendirilmiştir. Batı cephedeki haç şeklinde düzenlenmiş dört mazgal<br />
pencere ilgi çekicidir. Güneyde ortaya yakın bir yerde düz lentolu dikdörtgen kapı açıklığı<br />
ile bunun batı yan tarafındaki ikinci bir açıklık vardır. Doğu cephenin ortasına yerleştirilmiş<br />
mazgal pencere kilisenin dışa kapalı olduğunu belirginleştirmektedir. Yine üç<br />
yönden uzanan saçak <strong>ve</strong> bunun altında sıralanan ikişer üçer taş atlamalı oyuklar, işlevi<br />
tam olarak bilinmese de cephelerin ışık gölge etkisini arttıran unsurlardır (Resim: 6).<br />
109
Change language