--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Süleyman Peygamber mekânının dıştan sadece cami güney duvarı ile bütünleşmiş<br />
kısmı görülebilmektedir. Altta kalan bu yapı, doğu-batı yönünde dikdörtgen plânlı,<br />
içten 5.15x3.95 m. ölçülerinde tutulmuştur. Doğu duvarının kuzey köşesine kaydırılmış<br />
bir kapıdan girilmektedir. Kapı dıştan dikdörtgen açıklıklı içten sivri kemerli bir girinti içine<br />
alınmıştır. Üzeri aynı yönde beşik tonozla örtülüdür (Resim: 2). Güney duvarı ortasına<br />
sivri kemerli bir mihrap yerleştirilmiştir. Bunun dışında mihrabın doğu tarafına bir<br />
mazgal pencere, diğer duvar yüzeylerine muhtelif nişler açılmıştır. Buraya ulaşabilmek<br />
için caminin doğu tarafına dehliz şeklinde bir yol yapılmıştır. Bu yol camiye paralel uzanan<br />
bir duvarla sınırlandırılmıştır. 1.35 m. genişliğinde ahşap hatıllarla oluşturulan üst<br />
örtüsü yıkılmış vaziyettedir. Kuzey tarafta, kuzeydoğu köşede, camiye paralel, 1.60 m.<br />
bir duvar dam seviyesine kadar uzanmaktadır. Güney köşede de camiden 0.45 m. içeride<br />
bu defa dik uzanan bir duvar yapılmıştır. Bu da çatıya kadar devam etmektedir. Bu<br />
ikisinin arasında boydan boya uzanan duvar daha alçak tutulmuştur. Güney tarafında<br />
hacet penceresi gibi dikdörtgen bir açıklık mevcuttur. Buraya çaput <strong>ve</strong> bezler bağlanmıştır.<br />
Bunun dışında kapı hizasına bir mazgal pencere yerleştirilmiştir (Çizim: 1).<br />
Cami, harim kısmı kuzeyindeki iki oda ile birlikte dıştan 10.35x13.55 m. ölçülerinde<br />
kuzey-güney yönünde dikdörtgen plânlı bir yapıdır (Çizim: 2). Kuzeydeki iki odadan<br />
batıdaki giriş ünitesidir. Burası 4.50x3.20 m. ölçülerinde kareye yakın dikdörtgen<br />
plânlı, üzeri ahşap hatıllı düz dam örtülüdür. Kuzey duvarı ortasına dış giriş kapısı yerleştirilmiştir.<br />
Buradan güney duvarının doğusuna kaydırılmış bir kapı ile harim mekânına<br />
geçilmektedir. Batı duvarındaki 2.00 m. genişliğindeki açıklığın alt kısmına ahşaptan<br />
oyma ayakkabı rafları yapılmıştır. Bunun doğusundaki ikinci odaya buradan geçilmektedir.<br />
Bu oda 4.50x4.20 m. ölçülerinde kareye yakındır. Ahşap hatıllı düz dam şeklindeki<br />
üst örtüsü büyük ölçüde yıkılmıştır. İçerisinde harime bakan güney yöndeki mihrap<br />
nişini andıran sivri kemerli pencere dikkat çekicidir. Ayrıca doğu duvarının ortasına<br />
da dikdörtgen pencere yerleştirilmiştir.<br />
Cami harim mekânı, 8.20x7.20 m. ölçülerinde kareye yakın bir plân özelliği göstermektedir.<br />
Tabanı <strong>ve</strong> tavanı çökmüş, moloz taş örgülü duvarları büyük ölçüde sağlam<br />
olup sadece kuzeybatı kesiminde yıkılmalar meydana gelmiştir. Güney duvarına ortada<br />
mihrap nişi, bunun iki yanına ahşap hatıllı birer pencere açılmıştır. Aynı şekilde batı<br />
duvarına da bir pencere bırakılmıştır. Ahşap hatıllı düz dam örtülü olduğu anlaşılan<br />
yapının ortasındaki kuzey-güney yönündeki hatıl sağlam kalmıştır. Arada iki ahşap direkle<br />
desteklenmiş bu hatıl duvardan duvara uzanmaktadır. Diğer hatıllar buna enlemesine<br />
bağlanmıştır. Ahşap tabanı da büyük ölçüde yıkılmıştır. Caminin içerisi tam bir<br />
harabeyi andırmaktadır (Resim: 3).<br />
Caminin beden duvarlarında moloz taş <strong>ve</strong> kaba yonu taşlar kullanılmıştır. Eski<br />
dokuya ait olanlar kireç harcıyla tutturulmuştur. Sonradan yapılan eklemelerde çamur<br />
harcına da yer <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />
Halk tarafından kutsal bilinen cami, günümüzde büyük ölçüde harap vaziyettedir.<br />
Tescillenip kültür varlığı olacak boyutlara geçirilmesi gerekmektedir. İnanç turizmi<br />
açısından bölgedeki önemli yapılardan birisidir. Aslına uygun bir şekilde projelendirilip<br />
onarılması gerekmektedir.<br />
2. ÇUKURCA ÇELT‹K (THOUBE) MAR SAL‹TA K‹L‹SES‹<br />
Cevizli Vadisi’nde, Kayalık Köyü’ne bağlı Çeltik mezrasında yer alan kilise, aslında<br />
Thoube’nin merkez köyüdür. Burası vadinin en geniş <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimli arazilerine sahip<br />
kısmıdır. Terör nedeniyle 1994 yılında boşaltılan mezraya sahipleri, 2003 yılında gelip<br />
yeniden arazilerini ekip biçmeye başlamıştır. Hâkkari-Çukurca karayolunda 18 km.lik<br />
bir araç yoluyla ulaşılmaktadır.<br />
Vadinin içerisine, hafif meyilli bir araziye kurulmuş olan kilisenin etrafı günümüzde<br />
tarım arazileridir. Bunun güney <strong>ve</strong> kuzey taraflarında terkedilmiş yarı yıkık vaziyette<br />
köy evleri bulunmaktadır. Güney tarafındaki düzlük Nasturi mezarlığıdır.<br />
108
Change language