--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı

mıştır. Yine aynı güzergâhta kuzeyde, Söğüt Sekisi Mahallesi’nde yer alan “Yapı II” olarak
adlandırdığımız duvarlar ve in situ pişmiş toprak taban döşemesi tespit edilmiştir.
Köyün 4.7 km. güneydoğusundaki Yalnız Mezar mevkiinde açılmış ve tahrip görmüş üç
adet yığma mezar tespit edilmiştir. Alanın batısından Mağaraderesi geçmektedir. Seramikler
Geç Roma Dönemine aittir. Mağaraderesi Mahallesi’nde ise, iki adet sütun tamburu
kayıt altına alınmıştır. Alandan Geç Roma Dönemine ait seramik izlenebilmiştir.
İlçe merkezinin batısında yer alan Çorak Köyü’nün 360 m. kuzeybatısındaki Küçük
Burun’da az sayıda Geç Roma Dönemi seramiği tespit edilmiştir. Buradaki evlerin
bahçe duvarlarında tonoz örtülü mezarlarda kullanılan blok taşlar izlenebilmiştir.
İlçenin güneybatısında yer alan Cıvıklı Köyü’nün 5.2 km. kuzeyinde yer alan Aksu
Yaylası ya da Mahallesi’ndeki Maşatlık’ta mezar kapak taşlarına; köyün 1.6 km. kuzeyindeki
Zoplar Mahallesi’ndeki Karatepe veya Kilise Yeri’nde ise taş temel sıralarına
ve duvarlara rastlanılmıştır. Alandan toplanan seramikler Geç Roma ve Erken Bizans
Dönemi özelliklidir. Köyün 1.4 km. kuzeyindeki 1950’li yıllara kadar eski Cıvıklı Köyü’nün
yerinde, yani Gamer’de, bir yapıya ait olabilecek taş temel kalıntıları, sütun tamburları
ve yazıtlı bir taş blok 9 mevcuttur. Bu seramikler Geç Roma ve Ortaçağ özellikleri
göstermektedir. Gamer’in tepe yerleşmesi olan “Kilise” ya da “Cıvıklı Kilisesi” olarak
adlandıracağımız yapı ve çevresinde rastladığımız tahrip olmuş taş sanduka mezar,
Çeralan-Aşağısalak Çokça Tepe Mezar I’in benzeridir. Bu mezar ile bağlantılı olan
yapı 1978’den beri bilinmekte olan bazilika plânlı ve yazıtlı taban mozaiğine sahip bir
Erken Bizans kilisesidir 10.
Saimbeyli’nin güneybatısında yer alan Cumhurlu (Eski Gömülü) Köyü’nün 560
m. güneyindeki Erken Bizans Dönemine tarihlenen bu kiliseyi biz diğerleriyle karıştırılmaması
için "Kara Kilise" olarak adlandırdık 11 (Resim: 6). Bu yapı gerek Tufanbeyli’de
12, gerekse Saimbeyli sınırları içinde tespit ettiğimiz kiliselerin en büyüğüdür. Bazilika
plânlı yapı büyük ölçüde tahribata uğramıştır. Yapının sadece kuzeyde yer alan üç
açıklığı ayaktadır 13. Ortada bulunan girişin içe bakan kısmı silmelidir. Yine aynı kısımda
lento üzerinde madalyon içinde haç ve yanında yine bir haç bezemesi ve bu haçın
kolları üzerinde alfa ve omega harfleri görülmektedir. Bunun dışında çevresinde yazıtlı
bir taş blok kayıt altına alınmıştır.
İlçenin batısında yer alan Kandilli Köyü’nün 6.5 km.güneybatısında Venk Mahallesi
Kale mevkiinde bulunan ve Erken Bizans Dönemine ait Kandilli Gözetleme Kulesi
olarak adlandırdığımız yapının hemen hemen bütün blok taşları yerlerinden sökülerek
çevredeki ahırlarda kullanılmıştır. Bu yapı ana kayaya oturtulmuş ve kayalık alana yaslanmıştır.
Ana kayada ise, kaya basamakları tespit edilmiştir. Yapının cephe duvarlarında
bosajlı taşlar, yan duvarlar da ise rektagonal taşlar kullanılmıştır 14. Bu alanın seramikleri
Geç Roma-Erken Bizans dönemleri ve sonrasına aittir. Köyün 6 km., Venk Mahallesi’nin
ise, 1.9 km. güneybatısındaki Çambel’de sütun parçaları ve tamburları ile
9 Bu yazıtlı eser gibi, tüm Saimbeyli’de karşımıza çıkan epigrafik malzeme Prof.Dr. Mustafa Hamdi Sayar tarafından
çalışılacaktır.
10 Hellenkemper, H, -Hild, F., Neue Forschungen in Kilikien, (TIB 4= ÖAW, phil.-hist.Kl. Denkschr.186), Wien 1986, 99,
Lev.156-157. Araştırmacılar yazıtlı taban mozaiklerini 6. yüzyıla tarihlerler. Aynı şekilde Hill de, kiliseyi apsisisindeki
mozaikleriyle birlikte aynı döneme tarihler: Hill, S. a.g.e., 115. Daha sonra Hild ve Hellenkemper bu yapıdan müstahkem
mevki olarak bahsederler ve 4.-7. yüzyıllara tarihlerler: Bkz: Hild, F, -Hellenkemper, H., a.g.e., 228 ve 1/800.000
ölçekli harita. Buradaki çalışmalarımızda bu yazıtlı mozaikleri görmek mümkün olmamıştır.
11 Daha önceki araştırmalarda kireçtaşı bloklar üzerindeki yazıtlarda Petros, Georgios, Paublos ve Gerontios aziz isimlerine
rastlanmıştır. Ayrıca bu alanın müstahkem özellikleri olduğu ve 4.-7. yüzyıllar ile 10.-13. yüzyıllarda kullanıldığı
belirtilmiştir: Bkz: Hild, F, -Hellenkemper, H., a.g.e., 232 ve harita.
12 Girginer, K.S., "2002 Yılı Adana İli ve Çevresi Yüzey Araştırmaları (Tufanbeyli) ve Kizzuwatna Araştırmaları I", 21. AST
1 (2004), Ankara, 311vd.
13 Aynı girişler Kozan Göreken Yayla Peri Kalesi Bizans kilisesinde de izlenebilir: Bkz: Sayar, M.H.-Siewert, P.-Taeuber,
H., "Doğu Kilikya’da Epigrafi ve Tarihî-Coğrafya Araştırmaları, 1992, XI.AST (1994), Ankara, 139, Res:1.
14 1973 yılında Taşyürek bu kulenin dışında temelleri görülebilen bazı binalardan ve bol miktarda pithos parçası ve 12.-
13. yüzyıllara tarihlendirdiği sırlı seramiklerden bahseder: Taşyürek, O.A., "1973 Yılı Kilikya Araştırmaları", TAD XXII/1
(1975), Ankara, 119 ve Taşyürek, O.A., "Cilician Excavations and Survey, 1973", AS XXIV (1974), London, 28. Diğer
araştırmacılar da bu yapıyı 10.-13. yüzyıllara ait basit formlu kilise olarak tanımlar: Hild, F, -Hellenkemper, H., a.g.e.,
285 ve harita. Ancak arazi çalışmalarımızda, bahsedilen bu alanda biz bir yapı/yapılara ait izlere rastlamadık.
162