--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ANKARA ANADOLU MEDENİYETLERİ MÜZESİ’NDEKİ<br />
BİZANS MADEN ESERLERİ: AĞIRLIKLAR VE HAÇLAR 1<br />
Meryem ACARA ESER*<br />
Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde, T.C. <strong>Kültür</strong> <strong>ve</strong> <strong>Turizm</strong> <strong>Bakanlığı</strong>, <strong>Kültür</strong><br />
Varlıkları <strong>ve</strong> Müzeler Genel Müdürlüğü ile Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin başvurumuza<br />
<strong>ve</strong>rdiği olumlu yanıt sonucunda Aralık 2003 tarihinde çalışılmıştır 2.<br />
Müzenin Bizans maden eserleri açısından zengin bir koleksiyona sahip olması<br />
nedeniyle iki tür seçilmiş; devletin kontrol sisteminin bir parçası olan sikke kontrol ağırlıkları<br />
<strong>ve</strong> günlük yaşamda kullanılan ticarî ağırlıklar çalışmanın birinci bölümünü, dinî<br />
ayinlerde (liturji) kullanılan haçlar ise ikinci bölümü oluşturmuştur.<br />
A⁄IRLIKLAR<br />
Koleksiyonunda Yunan, Roma <strong>ve</strong> Selçuklu dönemlerine ait ağırlıklar da bulunan<br />
müzede Bizans Dönemine ait dokuz ağırlık saptanmıştır. Ağırlıklardan dördü sikke<br />
kontrol, beşi ticarî ağırlıktır. Eserlerin tümü satın alma yolu ile müze koleksiyonuna dahil<br />
edilmiştir.<br />
Bizans Dönemi ölçü sistemi, yazılı kaynaklar, sikke, ağırlık gibi günümüze ulaşan<br />
<strong>ve</strong>rilerle çözümlenebilmektedir. Söz konusu <strong>ve</strong>rilere göre, Bizans Döneminde, Geç<br />
Roma poundunu (litra) esas alan Bizans poundu kullanılmıştır. İmparator I. Konstantin’in<br />
kabul ettiği orijinal pound (litra, 327,45 gram), 12 ounce <strong>ve</strong> 72 solidiye eşittir. Solidus<br />
Bizans Döneminde nomisma olarak adlandırılmış <strong>ve</strong> ağırlığının bir pound (litra)un<br />
1/72’i yani 4.55 gram olmasını şart koşan imparator I. Konstantin tarafından altın sikke<br />
ayarı için yürürlüğe konmuştur. Ancak günümüze gelen örnekler, nomisma <strong>ve</strong> poundun<br />
ağırlığının değişebildiğini göstermektedir. Bir pound; 4.-6. yüzyıllar arasında 324 gr., 6.-<br />
7. yüzyıllar arasında 322 gr., 7.-9. yüzyıllar arasında 320 gr., 9. yüzyıl ile 13. yüzyıl başı<br />
arasında 319 gr.dır, daha sonra bu değer 319 gr.ın da altına düşmüştür. Aynı şekilde<br />
nomismanın ağırlığı da 4.55 gr. ile 4.00 gr. arasında değişmektedir. Bizans Döneminde,<br />
tartı âleti olarak kantar <strong>ve</strong> terazi birlikte kullanılmıştır. Kantarlarda kullanılan<br />
ağırlıklar küre, büst <strong>ve</strong>ya küçük heykel biçimindedir. Terazi kefelerinde kullanılan ağırlıklar<br />
ise; üst <strong>ve</strong> alttan yassıltılmış küre, kare <strong>ve</strong> disk biçimindedir. Ağırlıklarda bronz,<br />
kurşun <strong>ve</strong> cam olmak üzere üç malzeme kullanılmıştır. Müzede incelenen ağırlıklar te-<br />
* Dr. Meryem ACARA ESER, Hacettepe Üni<strong>ve</strong>rsitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Beytepe-Ankara/TÜR-<br />
KİYE e-posta: acara@hacettepe.edu.tr<br />
1 Araştırma iki farklı konuyu içerdiğinden ayrı çalışmalar halinde <strong>ve</strong> ayrıntılı bir şekilde yayınlanması plânlanmıştır. Bu<br />
çalışmada ise, bu yıl ilk kez Uluslararası Kazı, Araştırma <strong>ve</strong> Arkeometri Sempozyumu’nda Müze Araştırmaları Toplantısı<br />
düzenlendiğinden Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde yaptığımız araştırmanın ön raporunun sunulması amaçlanmıştır.<br />
2 T.C. <strong>Kültür</strong> <strong>ve</strong> <strong>Turizm</strong> <strong>Bakanlığı</strong>, <strong>Kültür</strong> Varlıkları <strong>ve</strong> Müzeler Genel Müdürlüğü’ne, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürü<br />
Sayın Hikmet Denizli’ye, müzedeki çalışmalarım sırasında gösterdiği yardım <strong>ve</strong> ilgiden dolayı Müze Uzmanı Arkeolog<br />
Sayın Dr. Zehra Taşkıran <strong>ve</strong> Antropolog Gülay Arslan’a sonsuz teşekkür borçluyum.<br />
51
Change language