--KAPAK ARAÞTIRMA kopya 1 - Kültür ve Turizm Bakanlığı

müne pithoslar yerleştirilmiştir. Bu da bölgedeki tarımın güçlü olduğunun bir belgesi niteliğindedir.
Çok sayıdaki pithoslardan ancak bir tanesi in situ halinde, diğerleri ise parçalanmış
olarak belgelenmiştir.
Alibey Kalesi (H›n›s-Alibey Köyü)
Hınıs İlçesi’nin 4.5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. Bulunduğu tepenin yapısına
uygun olarak inşa edilmiştir. Kalenin doğusu ve batısını sarp kayalıklar oluşturmaktadır.
Bu durum da, Alibey Kalesi’ne savunma kolaylığı sağlamaktadır. Kale kuzeygüney
doğrultulu kurulmuş olup 300x40 ebadındadır. Kalenin taşlarının ev yapımı için
köylüler tarafından söküldüğü belirlenmiştir. Kalenin diğer bir özelliği de, doğu kesiminde
bulunan ana kayanın tıraşlanarak taş temel yatakları elde edilmiş olmasıdır. Kalenin
doğuya bakan sarp kayalık kısmında, 2 m. yüksekliğinde girişi olan ve yerden yaklaşık
80 m. yüksekliğinde bir kaya odası bulunmaktadır. Ancak burasının bir kaya odası
mı yoksa kaya mezarı mı olduğu önümüzdeki yıllarda yapılacak olan incelemeler sonucu
ortaya çıkacaktır. Keramik verileri Demir Çağı ve Ortaçağ özelliği göstermektedir.
Yamaçtepe Yerleflmesi (H›n›s-Alibey Köyü)
Hınıs Alibey Kalesi’nin 500 m. doğusunda ve Alibey Köyü’nün 400m. kuzeyinde
yer alan yerleşme; verimli tarım alanı ve gür otlaklar ile tarım ve hayvancılığa elverişli
bir konumdadır. Doğu ve batı eteklerinde dereler akmaktadır. Kurulduğu tepenin taş yüzeyi
tıraşlanarak düzeltilmiştir. 85x35 m. ölçülerinde olan merkezde, içleri toprakla dolu,
2x2 m. ebadında, 15 adet taş silo bulunmaktadır. Ayrıca 3 adet kaya basamağı ve
4x2 m. ebadında, 2,5 m. yüksekliğinde kaya odası olarak düşündüğümüz bir mekân
tespit edilmiştir. Bu merkezin kale olarak kullanılıp kullanılmadığına dair herhangi bir
sur duvarı ve temel kalıntısı tespit edilememiştir. Bundan dolayı buranın tarım ürünlerinin
toplandığı silo (depo) alanı olarak kullanıldığını düşünmekteyiz. Keramik verileri
Alibey Kalesi’nde olduğu gibi Demir Çağı ve Ortaçağ’a aittir.
Kalecik Kalesi (H›n›s-Kalecik Köyü 17)
Hınıs’ın 18 km. kuzeybatısında bulunan Kalecik Köyü’nde bulunmaktadır. Köy,
adını aldığı kalenin eteklerinde kurulmuştur. Kale, köyden 80 m. yükseklikte kurulmuş
olup 150x60 m. boyutlarındadır. Kalenin güneyinden akan Güzel Deresi ile kuzeyinden
akan Meydan Deresi kalenin kurulduğu tepenin doğu ucunda birleşmektedir. Kalenin
güneyinde Hayırbaba, kuzeybatısında Goçgarbaba ziyaretgâhları bulunmaktadır. Bulunduğu
bölgeye egemen olan Kalecik Kalesi doğu-batı yönünde kurulmuştur. Kalede
yaptığımız incelemede sur duvarlarında horasan harcı kullanıldığı anlaşılmıştır. Kalenin
giriş kapısı batı bölümünde ve 2 m. genişliğinde, 1,5 m. yüksekliğindedir. Kalede
ayrıca bir tünelin varlığı tespit edilmiştir. Ancak bu tünel yer yer yıkıldığı ve çöktüğü için
uzunluğu tespit edilememiştir. Tünel kale gibi horasan harcı kullanılarak yapılmıştır.
Kalede çok sayıda kaçak kazı yapıldığı görülmektedir.
Baflköy Kalesi (H›n›s-Baflköy Köyü 18)
Kale, Hınıs İlçesi’nin 15 km. kuzeybatısında yer alan Başköy’ün hemen kuzeybatısında
yükselen 2050 m. rakımındaki bölgenin en yüksek tepesine kurulmuştur.
105x45 m. ebadında kurulan kale su ve ulaşım yollarını kontrol altında tutmaktadır. Kaleye
yüksekliği nedeniyle ulaşım çok zor sağlanmaktadır. Bu da gösteriyor ki, kale ancak
herhangi bir saldırıya maruz kalındığında kullanılmaktaydı 19.
17 39º 25` north, 41º 32` east.
18 39º 27` north, 41º 38` east.
19 Kalede elde edilen keramik veriler Demir Çağı ve Ortaçağ’a aittir. Özellikle kalenin eteğinde bulunan mezar kalıntılarında
yaptığımız incelemede bunların Selçuklular’a ait olduğunun ve bölgenin Ortaçağ’da Selçuklular’ın egemenliği
altında bulunduğunun tespit edilmesi önemlidir. Bu veriler ekip elemanlarından Sanat Tarihçi Yunus Berkli tarafından
yayına hazırlanmaktadır.
192