You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
BLASK PRAWDY, BLASK WOLNO~CI<br />
105<br />
Boga i blimiego - pisze w Encyklice Papiei - ze wzgl¢ u na sw~ pozytywn~<br />
dynami k ~ nie wyznacza iadnej gornej granicy, okrdla natomiast grani~<br />
doln~, ktor~ przekraczaj~c czlowiek lamie przykazania" (52). Doln~<br />
grani~ okreslaj~ slowa: "Miluj bliiniego swego jak siebie samego",<br />
przykazanie minimum miloSci, ktore ze wzglt;du na przyj~t~ miar~ : ,jak<br />
siebie samego" jest wlasciwie toisame z nakazem sprawiedliwosci. Droga<br />
ku gorze pozostaje otwarta...<br />
Wprawdzie do sfery miloSci wprowadza niepowtarzalne wezwanie, to<br />
jednak owo wezwanie i odpowiedZ, jak~ ono znajduje, nie s~ ai: tak<br />
indywidualne, i:eby - przynajmniej w jakiejs mierze - nie mogly zostac<br />
uogolnione i przekazane innym. Nie da si~ oczywiscie stworzyc ogolnej<br />
koncepcji doskonalosci moralnej. Moiemy natomiast opisywac doswiadczenia<br />
miloSci, 0 ile sarna milosc zechce si~ przed nami odslonic i nas sob~<br />
doswiadczyc. Nigdzie indziej nie widac tak dobrze jak tutaj, ie poznanie to<br />
nie tylko teoria, leez przede wszystkim inicjaeja. Najbardziej cenne prace<br />
opisuj~ce t~ sfer~ poehodz~ bez w~tpienia z kr~gu poszukiwaezy doswiadezen<br />
zroolowyeh, z kr~gu szeroko rozurnianej fenomenologii. Analizy<br />
takieh ehocby fenomenow jak odpowiedzialnosc, nadzieja, wiernosc, wina<br />
to w gruncie rzeezy nieustanne wysilki odnajdywania tej samej milosci<br />
w niezmierzonym bogactwie jej imion i odcieni. Sposrod najbardziej<br />
zasluionych na tym polu myslicieli, obok Gabriela Marcela, naleialoby<br />
wymienic przede wszystkim Emrnanuela Uvinasa. Jego wizja czlowieka<br />
jako tego, kto w swej najgl~bszej istocie jest calkowieie dla i za drugiego,<br />
stanowi najbardziej radykaln~ prob~ nazwania w j~zyku filozofieznym<br />
powolania do doskonalej milosci.<br />
Choc trudno przecenic wartosc tych filozoficznyeh poszukiwan, to ieh<br />
znaezenie dla doktryny moralnej Kosciola nie jest jui ai tak waine, jak<br />
kwestia przestrzegania praw naturalnyeh. Pasterska misja KOScioia to<br />
przede wszystkim praca budowania fundamentow moralnych. Kaide<br />
m~dre wyehowanie rozpoezyna si~ od rzeezy elementamyeh. Kiedy te<br />
zostan~ jui jednak przyswojone i uwewn~trznione, stopniowo powierza los<br />
podopieeznego jego wlasnej roztropnoSci. Sfera doskonalosei moralnej to<br />
sfera samotnej wolnosci, a okrdlanie w niej ogolnie obowi~zuj~eyeh<br />
powinnosci zamieniloby nauczanie w pouczanie moraIne. Czyi moina<br />
bowiem drugiemu nakazac np. m~ezenstwo Wszelka nauka moralna,<br />
w tym i nauka Kosciola, musi si~ stopniowo wyeiszac, by w pewnym<br />
momeneie zamilkn~c. Ale nie oznaeza to weale porzucenia wyehowanka,<br />
leez przekazanie go w r~ce jedynego prawdziwego Mistrza, ktorego<br />
sw. Augustyn nazywal wewn~trznym nauezycielem.<br />
Oczywiseie mog~ ezasem pojawic si~ w~tpliwosei co do rozgraniczenia<br />
obu etapow rozwoju moralnego. Takim przykladem jest wei~i dyskutowana<br />
kwestia srodkow antykoncepcyjnyeh. Papiei odnosi si~ do niej<br />
tym razem w jednym tylko krotkim akapicie. Przytaeza w nim slowa<br />
z encykliki Humanae vitae, ktore uiywanie tego typu srodkow okreslaj~<br />
jako to, "co ze swej istoty narusza lad moralny - a co tym samym nalciy
Change language