Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ZDARZENIA - KSt,\ZKI - LUDZIE<br />
FILOZOFIA <br />
WOBEC TAJEMNICY CZLOWIEKA <br />
123<br />
• Martin Buber, Problem cz/owieka, przel. Robert Reszke, Fundacja<br />
Aletheia - Wydawnictwo Spacja, "Biblioteka Aletheia",<br />
Warszawa 1993, s. 132<br />
Banalem jest dzis (powtarzana za slynn~ ksi~ik~ Alexisa Carrel a<br />
Czlowiek - is/ala nieznana) teza, ie czlowiek nadal pozostaje dla siebie<br />
najwitt:ksz~ z tajernnic. Mirno ogromnej wiedzy naukowej, jak~ zdolal<br />
zgromadzie zarowno 0 strukturze swiata, jak i 0 samym sobie (wiedzy<br />
dotycz~cej, na przyklad, fizjologicznych, psychologicznych czy spolecznych<br />
uwarunkowan jego bytu i zachowania), czlowiek nadal nie wie, kim jest, co<br />
jest jego najgltt:bsz~ istot~, co czyni go czlowiekiem. Nie chodzi tu przy tym<br />
o to, ie wiedza naukowa (np. medyczna) nie jest w stanie odpowiedziee<br />
czlowiekowi na pytanie, po co zyje i jak powinien posttt:Powae, problem<br />
bowiem, kim jest czlowiek - jak podkrdla w recenzowanej ksi~zce Martin<br />
Buber - rue jest zagadnieniem etycznym czy aksjologicznym, dotycz~cym<br />
sensu Zycia, lecz ontologicznym - dotycz'!cym istoty ludzkiego bytu.<br />
Zagadnienie dobra i zla, ostatecznego sensu i przeznaczenia czlowieka,<br />
wolnosci i wiele innych s,! przeciez wtorne i zalezne od rozstrzygnitt:cia<br />
kwestii, kim czlowiek rzeczywiscie jest.<br />
To scisle filozoficzne pytanie posiada bardzo wiele kontekstow, :irodel<br />
i form, za pomoq ktorych jest wyrazane. 1 ednym z najbardziej istotnych<br />
jest na pewno biblijne wolanie do Boga: "Kimze jest czlowiek, ze 0 rum<br />
pamitt:tasz" - z jednej strony ukazuj~ce wyj~tkow~ godnosc bytu ludzkiego,<br />
z drugiej obrazuj~ce samotnose a moze nawet jaskrawe poczucie<br />
winy, z ktorej oczyscie moze czlowieka jedynie Bog. Te dwie perspektywy<br />
(wznioslose i ntt:dza czlowieka, krolewska godnose i wina najpodlejszego ze<br />
stworzen) wyznaczaj~ tez poniek,!d pojtt:ciow~ przestrzen, w ramach ktorej<br />
(w omawianej przez Martina Bubera tradycji mysli europejskiej) podejmowane<br />
byly proby zrozumienia czlowieka. lezeli bowiem nawet idea<br />
zbawierua Oub pottt:pienia) czlowieka jest ide~ religijn~, to juz problem<br />
- kim jest czlowiek, ze postrzega siebie jako zasluguj~cego na nagrody lub<br />
kary - moze i powinien bye rozwazany na plaszczyznie filozofii.<br />
Zasadniczym celem omawianej tu (a napisanej w koncu lat trzydziestych)<br />
ksi~zki Bubera jest ugruntowanie - dot~d, jego zdaniem, tylko<br />
prowizorycznej i fragmen tarycznej - filozoficznej nauki 0 czlowieku.<br />
War to podkrdlie, ze nie chodzi tu 0 probtt: zbudowania filozofti (np.<br />
ontologii) na fundamencie antropologii, jak usilowal tego dokonae chocby<br />
Martin Heidegger, lecz 0 ugruntowanie antropologii jako takiej. Inaczej
Change language