You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ZDARZENIA - KSII\ZKI - LUDZI E<br />
117<br />
jedynie przyczynowe dzialanie samowyjasniaj~cego si ~ Boga lub czegos, co<br />
Soga bardzo mocno przypomina. Oczywiscie, domaganie si~ tego wyjasnienia<br />
nie byloby odpowiednio uzasadnione bez odwolania si~ do zasady<br />
racji dostatecznej. W argumentacji tej ani ta zasada, ani fakt egzystencjalny<br />
nie SIj, znane a priori. Poz~dane jest, aby ow fakt egzystencjalny mial<br />
charakter bezspomy, czy tez aby istnialy gwarancje, ze bez wzgl¢u na<br />
aktualny stan swiata, zawsze b¢zie on zachodzil i b~dzie istniala potrzeba<br />
iego wyjasnienia (przykladem takiego faktu jest to, i:e cos istnieje). Musi to<br />
bye zarazem fakt, ktorego nawet w zasadzie nie da si~ wyjasnie naukowo<br />
: ktorego potrzeba wyjasnienia nie zalezy od zalozen okrdlonej teorii<br />
laukowej.<br />
Rozumowanie eksplanacyjne jest tym, co wyroi:nia argument kosmoogiczny<br />
od ind ukcyjnych argumentow za istnieniem Boga, wychodz~cych<br />
:xi prawopodobnych regularnosci lub prostoty swiata. Te ostatnie bowiem<br />
itarajlj, si~ pokazac, ze tego rodzaju fakty czyni~ istnienie Boga wysoce<br />
)rawdopodobnym, natomiast w argumencie kosmologicznym chodzi 0 cos<br />
Ni~cej: 0 dowi e d zenie, ze istnienie i dzialanie Boga jest jedynym<br />
no z Ii w y m wyjasnieniem opisanego w przeslankach faktu.<br />
Gale rozwaza zalety i slaboSci trzech wersji tak rozumianego argumen<br />
:u kosmologicznego. Pierwsza z nich domaga si~ wyjasnienia jakiegos<br />
wnkretu, tj. czasoprzestrzennego agregatu, ktorym moze bye wszechswiat<br />
ako calosc, maksymalny czasoprzestrzenny agregat, czy tez sukcesja<br />
~darzen i obiektow sk lad aj~cych s i ~ na ca l~ his tori ~. Druga wersja domaga<br />
;i~ z kolei wyjasnienia specjalnego rodzaju ogolnego faktu egzystencjallego<br />
- tego, ze istnieje przynajmniej jeden zalezny byt, tzn. byt, ktorego<br />
stnienie jest wyjasniane w kategoriach przyczynowego oddzialywania<br />
nnego bytu. Trzecia wersja (b¢~ca oryginalnym pomyslem autora)<br />
.vychodzi od wst~p neg o faktu egzystencjalnego, ze pewna "ksi ~g a swiata"<br />
est po pro stu prawdziwa (gdzie przez "ks i~g~ swiata" rozumie siQ<br />
Nszystkie s~dy, ktore bylyby prawdziwe, gdyby pewien moi:liwy swiat<br />
~osta l zaktualizowan y), a nast~nie postuluje wyjasnienie tej prawdziwosci.<br />
Oprocz szczegolowych zarzutow wysuwanych pod adresem wymieniolych<br />
wersji argumentu kosmologicznego, istnieje kilka ogolnych obiekcji,<br />
Jd no sz~cych siQ w rownym stopniu do kai:dej z tych wersji. Pierwsz~ jest<br />
~akwes tiono wan ie zasady racji dostatecznej. Ale zwolennik argumentu<br />
cosmologicznego moze siQ przed takim zarzutem bronie u trzymuj~c, ze dla<br />
.vskazanego bezspornego faktu egzystencjalnego wyjasnienie teistyczne jest<br />
e d y n y m m 0 z Ii w y m wyjasnieniem, ze - mowi~c innymi slowy - tylko<br />
log moze zaspokoic nasz~ racjonaln~ t~sknotQ posiadania intelektualnie<br />
~adowal aj~cego wyj asnienia wszechSwiata. Istnieje rowniez sposob na<br />
Jporanie si~ z drugim ogolnym zarzutem dotyczlj,cym argumentu kosmoogicznego,<br />
zarzutem wskazuj~cym na rzekom~ regresywnose proponowalego<br />
w nim wyjasnicnia, tj. na nieskonczon~ moi:liwosc c i ~glego ponawialia<br />
pytania "dlaczego". Sposob ten polcga na zakwestionowaniu zasadnoici<br />
pytan dotyczlj,cych tego, dlaczego Bog stworzyl dokladnie taki, a nie
Change language