You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
RELIGIA NA GRANICY ROZUMU<br />
91<br />
co wykracza poza wszystko, co [dotychczas] pomyslal"26. Rozum odnajduje<br />
sWll ostateC71111 podstawy w momencie swego przekroczenia - "w ten<br />
spos6b rozum wskazuje na zr6dlo rozumu: na niedosiymosc jedni, kt6ra<br />
przezen oddzialuje"27. "Doswiadczenie" Mocy Bytu "otwiera" nas na<br />
transcendencjy. Moina rzec, ie transcendencja jako Moc Bytu "przeSwituje"<br />
poprzez kaidy akt mystwa. Moc Bytu jest wiyc poj~ciem "granicznym", jest<br />
takie jakims "poza". Docierajllc do :Zrodel urzeczywistniania si~ podmiotu,<br />
docieramy zarazem do jego granic, do granic swiata podmiotowo-przedmiotowego.<br />
Absolutna podstawa jawi nam si~ jako fundament ludzkiej<br />
negatywnosci, jako fundament ludzkiej zdolnoSci przekraczania.<br />
Co 0 tej podstawie morna wiyc powiedziec Nic ponad to, co stanowi<br />
jej uzewn~trznienie w swiecie: "po owocach rozpoznasz Jll". Moina<br />
powiedziec, ie to, z czym mamy do czynienia, to tylko poszczegolne akty<br />
m~stwa. W kaidym akcie przekraczania, czy jestdmy tego swiadomi czy<br />
nie, uczestniczymy w Mocy Bytu, ktora zawsze jest tego aktu podstawll,<br />
nigdy zas jego przedmiotem.<br />
W samym centrum zatroskania 0 bycie odkrywamy Moc Bytu,<br />
podstaw~ sensu i prawdy, odkrywamy Boga. Afirmacja jest w tajemniczy<br />
sposob powillzana z zatroskaniem 0 Byt. Tu tkwi dwu711ac711osc bytowania<br />
czlowieka. Samoafirmacja jest jaklls mocll, jakims uczestniczeniem w Mocy<br />
.Bytu, ale z drugiej strony samoafirmacja jest jaklls odpowiedzill na l~k,<br />
jakims zatroskaniem 0 Byt. Moc bytu staje w obliczu niebytu, cillgie na<br />
nowo go przezwyci~iajllc.<br />
• AbsoJutny horyzont<br />
Analiza przekraczania pozwolila nam odkryc w samym centrum negacji<br />
"ukrytll" w niej pierwotnll afirmacj~ . Jak powiedzielismy, afirmacja jest<br />
jakims "wbrew". Pytajllc 0 Moc Bytu, pytalismy 0 to "wbrew", pytalismy<br />
o Moc pozwalajllC'! urzeczywistniac si~ czlowiekowi wbrew groillcemu mu<br />
niebytowi. Lecz afirmacja dokonuje si~ przede wszystkim w i m i ~<br />
c z ego s. Pytanie - w imi~ czego - jest czyms wi~cej nii tylko pytaniem<br />
o ujawniajllcll si~ w przekraczaniu wartosc. Przekraczanie, jak stwierdzilismy,<br />
jest byciem-ku, a cwo bycie-ku wyznacza jakis h 0 r y z 0 n t kaidego<br />
aktu afirmacji, jakis fe/os kaidego aktu przekraczania. Lecz retleksja<br />
zmierza dalej, chce spytac 0 horyzont horyzontow, pyta 0 to - "w czym<br />
midci si~ kaidy poszczegoiny horyzont jako po prostu w czyms obejmujllcym<br />
go, czego nie moma jui dostrzec jako horyzontu"28. Jest to<br />
pytanie 0 moiliwosc moZliwosci Bytu dla nas, a mowillc precyzyjniej,<br />
o Byt, ktory jest jui nie moZliwoscill, lecz par excellence r z e c z y wi s t 0 s<br />
ci ll. Mamy tu do czynienia z mysleniem swiadomym swoich granic,<br />
z drugiej strony - mysieniem wcilli t~ granicy "przesuwajllcym", wcillZ na<br />
26 K. Jaspers, Rozwn i eFuysleocja, ltum. C. Piecuch, Warszawa [99[, s. 68. <br />
27 K. Jaspers, Filozojia ef(zY.flencji, s. 125.<br />
2. K. Jaspers, Rozwn i ef(zY.flencja. s. 44.
Change language