Nr 467, kwiecieÅ 1994 - Znak

More documents

Recommendations

Info

34 ELZBIETA WOLICKA ncgo" objawienia, czyli tych prawd, ktore pozostaj'l zasadniczo w gestii przyrodzonych dyspozycji ludzkiego rozumu i Sl! zarazem integralnq cz~scil! depozytu wi ary - pod jednyrn wszelako warunkiem: ie rozum nie ulegl "zdeprawowaniu" przez romego rodzaju "represyjne przesl!dy" i uczciwie poszukuje prawdy. T~ wlaSnie "pierwiastkow'l", by tak rzee, otwierajl!cego si ~ na swiat umyslu czlowieka in k1inacj~ ku prawdzie, ktora jest jednoczesnie jego dobrem i powolaniem, posirzega Tomasz jako swego rodzaju "miejsce spotkania" rozumu i wiary. Albowiem pierwsze zasady s~ w sposob nalllralny wszczepione naszemu poznaniu jako oczywiste z Bozego nadania. Boe przeciez tenze Bog jest Autorem naszej natury, kt6rego M~rosc sarna zawiera w sobie owe zasady. Cokolwiek zatem przeciwstawia sit< tym zasadom, przeciwstawia sit< tez boskiej M~drosci i nie pochodzi od Boga. A wi\;C i lO, co dzit
LEKCJA SWI~TEGO TOMASZA 35 • Filozofia j teologia Umysl ludzki, wedlug Tomasza, poszukuj,!c m,!drosci zwraca si~ ku prawdzie w dwojakim znaczeniu: ku tej, ktor,! w sposob naturalny odkrywa w rzeczywistosci jako "podobienstwo" prawdy "pierwszej" - boskiej, transcendentnej - oraz ku tej, ktor'! moze otrzymac wyl,!cznie dzi~ki Bozemu objawieniu lub takze na drodze specjalnego oswiecenia, jako prawd~ pochodz,!C'! od Boga wprost i dotycz'!C'! Jego samego. Chqc zakomunikowac odkryt'! prawd~ komus, kto jej nie zna lub nie rozumie, w pierwszym rz~dzie si~ga si~ po argumenty racjonalne i takie uzasadnienia, ktore rozmow~ S,! w stanie przekonac - quibus adversarius convinci potest. Skoro jednak prawdy objawione w scislym znaczeniu nie daj,! si~ uzasadnic w drodze czysto racjonalnej argumentacji, to byloby nie na miejscu chciec zjej pomoc,! "nawracac niewiernych". eM wi~c pozostaje Swi~ty Tomasz dostrzega tu nast~puj'!Ce wyjscie: po pierwsze, nalezy odwolac si~ do owych przyrodzonych pierwszych zasad - racji uzasadniaj,!cych w sensie mocnym (rationes demonstrativas) - wykazuj,!c, iz rzekome "racje niewiary", jesli rzeczywiScie s,! racjami szukaj,!cego prawd y rozumu, w rzeczy samej nie s,! wymierzone przeciwko wierze i bl,!d tkwi w niewlasciwym sposobie ich uzycia, wynika na przyklad z nieumiej~tnoSci wyprowadzania z nich wlasciwych wnioskow. Po drugie, nalezy skorzystac z wszelkich mo:i:liwych wyjasnien prawdopodobnych - racji uzasadniaj,! cych w sensie slabszym (rationes probabiles) - posluguj,!c si~ zarowno argumentacj,! filozoficzn,!, jak i swiadectwem wyznawcow, ktore potwierdza prawd~ i jest najbardziej przekonuj,!ce. N alezy przy tym zawsze rozpoczynac od wskazywania na to, co bardziej oczywiste - "zdroworozs,!d kowe" - stopniowo przechodz,!c do prawd, ktore przekraczaj'! rozumowanie, ale jednoczesnie rzucaj,! swiatlo na problemy i w'!tpliwosci tych, ktorzy przecz'! prawdom wiary (solvere rationes adversarium). Dla swi~tego Tomasza "prawdy rozumowe s,! bowiem zawsze prezentowane jako cz~sc skladowa depozytu wiary i z tego wlasnie tytulu wymagaj,! dowodu i obrony"7 przy pomocy wszelkich dost~pnych narz~dzi: racjonalnego uzasadniania, wykazywania prawdopodobienstw (rationes verisimiles), argumentow zaczerpni~tych z tradycji, potwierdzania przez autorytet swiadkow, tak aby "architektonika doktryny", hannonijnie I,!cz,!ca przeslanki racjonalne i prawdy objawione, ukazala si~ w calej swej uniwersalnej donioslosci i wiarygodnosci. W tym wyliczaniu rozmaitych sposobow uzasadniania i przekonywania "adwersarzy" widoczne jest "niezawodne wyczucie wzgl¢nosci metod", jak powiada Chenu, ktore dyktuje zarowno sama natura przedmiotu, jak i charakter poznania, a tak.Ze recepcyjne zdolnosci i nastawienie rozmowcy. Tego ostatniego wzgl~du Tomasz, wyksztalcony na Arystotelesowskich Topikach bynajmniej nie lekcewazy. Elastycznosc podejscia rna szczegolne zastosowanie w kwestiach dotycz'!cych objawionych prawd wiary, gdzie 7 M.-D. Chenu, dz.cyt., s. 327.
Page 1 and 2: 467
Page 3 and 4: ZNAK MIESIF;CZNIK KWIECIEN KRAKOW I
Page 5 and 6: OD REDAKCJI Numer obecny, po.§wif
Page 7 and 8: GRA 0 WrAR~ 5 skrajn~ wersj ~ pelag
Page 9 and 10: ORA 0 WIAR~ 7 fragment6w Myili - ze
Page 11 and 12: GRA 0 WlARI:; 9 obrachowania strat
Page 13 and 14: ORA 0 WlARI;; 11 tworzy zwyczaj; on
Page 15 and 16: GRA 0 WIARI;: 13 Z wszystkich ciai
Page 17 and 18: JEDNOSC DOKTRYNY AUGUSTYNSKIEJ 15 n
Page 19 and 20: JEDNOSC DOKTRYNY AUGUSTYNSKIEJ 17 p
Page 23 and 24: JEDNOSC DOKTRYNY AUGUSTYNSKIEJ 21 i
Page 27 and 28: JEONOSC OOKTRYNY AUGUSTYNSKIEJ 25 i
Page 29 and 30: JEDNOSC DOKTRYNY AUGUSTYNSKIEJ 27 z
Page 31 and 32: LEKCJA SWII~TEGO TOMASZA 29 M,!dros
Page 33 and 34: LEKCJA SWI~EGO TOMASZA 31 Tomasz ni
Page 35: LEKCJA SWI~TEGO TOMASZA 33 Prawda w
Page 39 and 40: LEKCJA SWII;;TEGO TOMASZA 37 nieust
Page 41 and 42: LEKC1A !;WI~TEGO TOMASZA 39 sensie
Page 43 and 44: LEKCJA 5;W[~TE G O TOMASZA 41 jeszc
Page 45 and 46: PAUL TILLICH DWA TYPY FILOZOFII R
Page 47 and 48: DWA TYPY FILOZOFII RELIG" 45 Aleksa
Page 49 and 50: DWA TYPY FILOZOFII RELIGII 47 czlow
Page 51 and 52: DWA TYPY FILOZOFII RELlGJI 49 filoz
Page 53 and 54: DWA TYPY FILOZOFII RELIGII 51 Swiad
Page 55 and 56: DWA TVPY FILOZOFII RE LIGII 53 •
Page 57 and 58: DWA TYPY FILOZOFII RELlGIl 55 o eha
Page 59 and 60: iRODl.A POZNANIA BOGA 57 po z n aj
Page 61 and 62: ZR60LA POZNANIA BOG A 59 w przeciwi
Page 63 and 64: iR6DLA POZNANIA BOG A 61 si~ zatrzy
Page 65 and 66: ZR6DLA POZNANIA BOGA 63 oczekuje w
Page 67 and 68: ZR6DLA POZNANIA BOGA 65 czasem prag
Page 69 and 70: ZRODLA POZNANIA BOGA 67 przeciei ni
Page 71 and 72: ZR60LA POZNANIA BOG A 69 przez wiel
Page 73 and 74: ANALIZA I RELlGlA 71 Od tego czasu
Page 75 and 76: ANA LIZA I RELIG IA 73 Moze przejdz
Page 77 and 78: ANALIZA I RELIGIA 75 dlaezego stwor
Page 79 and 80: ANALIZA I RELIGIA 75 dlaczego stwor
Page 81 and 82: ANALIZA I RELIGIA 77 z najlepszej w
Page 83 and 84: ANALIZA I RELIGIA 79 opisujl! to Ew
Page 85 and 86: ANALIZA I RELIGIA 81 nagroda, kara
Page 87 and 88:
RELlGIA NA GRANICY ROZUMU 83 - zaro
Page 89 and 90:
RELIGIA NA GRANICY ROZUMU 85 wid ze
Page 91 and 92:
RELIGIA NA GRANICY ROZUMU I I drama
Page 93 and 94:
RELIGIA NA GRANICY ROZUMU 89 t a k,
Page 95 and 96:
RELIGIA NA GRANICY ROZUMU 91 co wyk
Page 97 and 98:
RELIGIA NA GRANICY ROZUMU 93 sw6j o
Page 99 and 100:
RELlGlA NA GRANICY ROZUMU 95 Gdy ni
Page 101 and 102:
LASK PRA WDY. BLASK WOLNOSCI 97 yja
Page 103 and 104:
BLASK PRAWDY. BLASK WOLNOSCI 99 roz
Page 105 and 106:
BLASK PRAWDY, BLASK WOLNOSCI 101 Le
Page 107 and 108:
BLASK PRAWDY, BLASK WOLNOSCI 103 ni
Page 109 and 110:
BLASK PRAWDY, BLASK WOLNO~CI 105 Bo
Page 111 and 112:
TEMATY I REFLEKSJE AND RZEJ LAZARI
Page 113 and 114:
ETYKA PIESNI ALEKSANDRA GALICZA 109
Page 115 and 116:
ETYKA PIESNI ALEKSANDRA GALICZA 111
Page 117 and 118:
ZDARZENIA - KSlt\ZKI - LUDZIE FILO
Page 119 and 120:
WARZENIA - KS!J\ZKI - LUDZIE 115 )o
Page 121 and 122:
ZDARZENIA - KSII\ZKI - LUDZI E 117
Page 123 and 124:
ZDARZENIA - KSLA,:l:KI - LUDZI B 11
Page 125 and 126:
ZDARZENIA - KSL,\ZKl - LUDZIE 121 F
Page 127 and 128:
ZDARZENIA - KSt,\ZKI - LUDZIE FILOZ
Page 129 and 130:
ZDARZENIA - KSIl\1:KI - LUDZIE 125
Page 131 and 132:
ZDARZENIA - KSIJ\ZKI - LUDZIE 127 i
Page 133 and 134:
ZDARZENIA - KSIi\ZKI - LUDZIE 129 P
Page 135 and 136:
ZDARZENIA - KSL,\ZKI - LUDZIE 131 o
Page 137 and 138:
ZDARZENIA - Ks~1;KI - LUDZIE 133 sc
Page 139 and 140:
ZDARZENIA - KSIl\2:KI - LUDZIE 13S
Page 141 and 142:
ZDARZENIA - KSL,\ZKI - LUDZIE 137 L
Page 143 and 144:
ZDARZENIA - KSU\:l':KI - LUDZIE 139
Page 145 and 146:
ZDARZENIA - KSI.,\iKI- LUDZIE 141 L
Page 147 and 148:
ZDARZENIA - KSL'\ZKI - LOOZlE 143 i
Page 149 and 150:
ZDARZENIA - KSl1\ZKI - LUDZIE 145 j
Page 151 and 152:
ZDARZENIA - KSIJ\ZKI - LUDZIE 147 w
Page 153 and 154:
ZDARZENIA - KSIi\:l:KI - LUDZIE 149
Page 155 and 156:
ISUMMARY I The April "Ways to God"
Page 157 and 158:
ZEsp6L • STEFAN SWIEZAWSKJ, STANI
show all

Nr 467, kwiecieÅ 1994 - Znak

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Nr 467, kwiecieÅ 1994 - Znak