Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
74 ROZMOWA Z PROFESOREM RICHARDEM SWINBURNEM<br />
fenomenow w jego obrt}hie. Argumenty te pozwalajq ostatecznie twierdzii, ie<br />
istnienie Boga jest bardziej prawdopodobne nii Jego nieistnienie. PodkreSla<br />
Pan, ie wszystkie one wzajemnie sit} wzmacniajq i nie powinny bye rozwaiane<br />
w oderwaniu. Ale bye moze warto byloby wskazae na te z nich, ktore<br />
Panskim zdaniem bardzo znacznie przyczyniajq sit} do wysokiego prawdopodobienstwa<br />
teizmu i podae powody takiego stanu rzeczy.<br />
Argumenty aposterioryczne za istnieniem Boga wychodz,! od skutk6w Jego<br />
dzialalnosci. Nie dowodz'l, one, Ze B6g musi istniee, lecz ze po prostu<br />
istnieje, jak to da siy pokazae na podstawie pewnych rzeczy, kt6re<br />
obserwujemy. Argumenty te mozna uporz'l,dkowae stosownie do ogolnosci<br />
zjawisk, do kt6rych odwolujemy si~ w przeslankach. Tak "vi~ tnamy<br />
wpierw argument kosmologiczny, kt6ry wychodzi po prostu od istnienia<br />
wszechswiata. Nast~nie mamy dwie postacie argumentu z celowosci, kt6re<br />
opieraj'l, si~ na r6mym uporz'l,dkowaniu wszechswiata. Dalej jest argument<br />
ze swiadomosci (tj. z faktu, Ze czlowiek jest swiadomym by tern), a nast~pnie<br />
argumenty z rozmaitych historycznych fenomenow i ludzkiego doswiadczenia.<br />
I w koncu jest tez argument z doswiadczenia religijnego, ktory<br />
wychodzi od prywatnych doswiadczen poszczegolnych ludzi. Uwazam, ze<br />
wszystkie te argumenty maj,! swoj udzial w wysokim prawdopodobienstwie<br />
teizmu, lecz w sposob szczegolny ceni~ sobie dwie postacie argumentu<br />
z celowosci, z ktorych kazd a w bardzo znacz'!cy sposob przyczynia si~ do<br />
ostatecznego, kumulatywnego rezultatu.<br />
Pierwsz'! postac tego argumentu okreslam mianem argumentu z porZ'l,dku<br />
czasowego. W przeslankach stwierdza si~ tu, ze w calym przypuszczalnie<br />
nieskonczonym czasie i przestrzeni przedmioty materialne zachowuj,!<br />
si~ w podobny, daj,!cy si~ skodyfikowae w prawach naukowych,<br />
sposob. Mozemy nie wiedziee dokladnie, jakie to s,! prawa. Bye moze S,! to<br />
rownania pola Einsteinowskiej ogolnej teorii wzg\~dnosci, a bye moze<br />
prawa wielkiej zunifikowanej teorii/ pola, ktora nie zostala jeszcze sformulowana.<br />
Stwierdzenie, iz prawa {akie rZ'l,dz,! materi,!, rowna si~ stwierdzeniu,<br />
ze kazda porcja materii - kazdy neutron, proton i elektron<br />
- zachowuje si~ w nieskonczonym czasie i przestrzeni w dokladnie ten sam<br />
sposob. WczeSniej mowilem 0 kryteriach, ktore decyduj,! 0 tym, ze<br />
swiadectwo obserwacyjne uzasadnia jak,!s hipotez~ eksplanacyjn,!. Stosownie<br />
do pierwszego kryteri urn, jeSJi dana hipoteza jest prawdziwa, powinnismy<br />
spodziewae si~ tego swiadectwa, a wedlug drugiego kryterium nie<br />
powinnismy si~ w innym przypadku spodziewac tego swiadectwa. Niew'!tpliwie<br />
swiadectwo, z jakim tu mamy do czynienia, jest takie, ze nie<br />
powinnismy si~ go spodziewac przy normalnym biegu rzeczy, tj . opartym<br />
na przypadku. Szanse tego, ze na mocy przypadku kazda poszczegolna<br />
porcja materii we wszechswiecie b~dzie si~ zachowywac w dokladnie taki<br />
sam sposob, S,! nieskonczenie male. Ale jesli istnieje Bog, to istnieje racja,<br />
by przypuszczac, ze stworzyl On wszechswiat uporz'!dkowany. B¢'!c<br />
wszechmocnym, byl On w stanie to zrobie, a ponadto istnieje powoo,
Change language