Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
74 ROZMOWA Z PROFESOREM RICHARDEM SWINBURNEM<br />
fenomenow w jego obrrbie. Argumenty te pozwalajq ostatecznie twierdzie, ie<br />
istnienie Boga jest bardziej prawdopodobne nii Jego nieistnienie. Podkreila<br />
Pan, ie wszystkie one wzajemnie sir wzmacniajq i nie powinny bye rozwaiane<br />
w oderwaniu. Ale bye moie warto byloby wskazae na te z nich, ktore<br />
Pariskim zdaniem bardzo znacznie przyczyniajq sir do wysokiego prawdopodobieizstwa<br />
teizmu i podac powody takiego stanu rzeczy.<br />
Argumenty aposterioryczne za istnieniem Boga wychodz,! od skutkow Jego<br />
dzialalnosci. Nie dowodz,! one, ze Bog musi istniee, lecz ze po prostu<br />
istnieje, jak to da si\! pokazae na podstawie pewnych rzeczy, ktore<br />
obserwujemy. Argumenty te mozna uporz,!dkowac stosownie do ogolnosci<br />
zjawisk, do ktorych odwolujemy si\! w przeslankach. Tak wi\!c mamy<br />
wpierw argument kosmologiczny, ktory wychodzi po prostu od istnienia<br />
wszechswiata. Nast\!pnie mamy dwie postacie argumentu z celowosci, ktore<br />
opieraj,! si\! na roinym uporz,!dkowaniu wszechswiata. Dalej jest argument<br />
ze swiadomosci (tj. z faktu, ze czlowiek jest swiadomym by tern), a nast\!pnie<br />
argumenty z rozmaitych historycznych fenomenow i ludzkiego doswiadczenia.<br />
I w koncu jest tez argument z doswiadczenia religijnego, ktory<br />
wychodzi od prywatnych doswiadczen poszczegolnych ludzi. Uwazam, ze<br />
wszystkie te argumenty maj,! swoj udzial w wysokim prawdopodobienstwie<br />
teizmu, lecz w sposob szczegolny ceni\! sobie dwie postacie argumentu<br />
z celowosci, z ktorych kaida w bardzo znacz'!cy sposob przyczynia si\! do<br />
ostatecznego, kumulatywnego rezultatu.<br />
Pierwsz'! postac tego argumentu okreSlam mianem argumentu z porz,!dku<br />
czasowego. W przeslankach stwierdza si\! tu, ze w calym przypuszczalnie<br />
nieskonczonym czasie i przestrzeni przedmioty materialne zachowuj,!<br />
si\! w podobny, daj,!cy si\! skodyfikowac w prawach naukowych,<br />
sposob. Mozemy nie wiedziee dokladnie, Jakie to s,! prawa. Bye moze S,! to<br />
rownania pola Einsteinowskiej ogolnej teorii wzgl\!dnosci, a bye moze<br />
prawa wielkiej zunifikowanej teorii/ pola, ktora nie zostala jeszcze sformulowana.<br />
Stwierdzenie, iz prawa {aide rz'!dz'! materi,!, r6wna si\! stwierdzeniu,<br />
ie kaida porcja materii - kaidy neutron, proton i e1ektron<br />
- zachowuje si\! w nieskonczonym czasie i przestrzeni w dokladnie ten sam<br />
sposob. WczeSniej mowilem 0 kryteriach, ktore decyd uj,! 0 tym, ie<br />
swiadectwo obserwacyjne uzasadnia jak,!s hipotez\! eksplanacyjn,!. Stosownie<br />
do pierwszego kryteri urn, jdli dana hipoteza jest prawdziwa, powinnismy<br />
spodziewae si\! tego swiadectwa, a wedlug drugiego kryterium nie<br />
powinnismy si~ w innym przypadku spodziewac tego swiadectwa. Niew'!tpliwie<br />
swiadectwo, z Jakim tu mamy do czynienia, jest takie, ie nie<br />
powinnismy si~ go spodziewae przy normalnym biegu rzeczy, tj . opartym<br />
na przypadku. Szanse tego, ze na mocy przypadku kawa poszczegolna<br />
porcja materii we wszechswiecie b~zie si~ zachowywae w dokladnie taki<br />
sam sposob, S,! nieskonczenie male. Ale jeSli istnieje Bog, to istnieje racja,<br />
by przypuszczac, ie stworzyl On wszechswiat uporz,!dkowany. B~,!c<br />
wszechmocnym, byl On w stanie to zrobic, a ponadto istnieje powod,
Change language