You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
54 PAUL TILLICH<br />
• Ontologiczna pewnosc a ryzyko wiary<br />
Bezposrednia swiadomose Nieuwarunkowanego nie ma charakteru<br />
wiary, lecz samo---{)czywistosci. Wiara zawiera element przygodnosci i z,!da<br />
ryzyka. L'!czy ontologiczn,! pewnose Nieuwarunkowanego z niepewnoSci,!<br />
wszystkiego co uwarunkowane i konkretne. To oczywiscie nie oznacza, ze<br />
wiara (faith) jest wierzeniem (believe) w cos, co ma nizszy b,!dz wyzszy<br />
stopien prawdopodobienstwa. Ryzyko wiary nie polega na przyjmowaniu<br />
twierdzen dotycz'!cych Boga, czlowieka i swiata, ktore nie mog'! bye<br />
w pelni zweryfikowane, lecz ktore moglyby zostae potwierdzone, b,!dz<br />
zanegowane, w przyszlosci. Ryzyko wiary wynika z faktu, ze element<br />
bezwarunkowy moze stae siy treSci,! troski ostatecznej tylko wtedy, kiedy<br />
przejawia si y on w konkretnym ucieleSnieniu. M oze siy pojawie w oczyszczonych<br />
i zracjonalizowanych symbolach mitologicznych takich jak np.<br />
Bog jako najwyzszy byt osobowy, czy tez wiele innych tradycyjnych poj¢<br />
teologicznych. Moze siy pojawie w rytualnej i sakramentalnej dzialalnosci<br />
zwolennikow zinstytucjonalizowanych i autorytarnych religii. Moze siy<br />
pojawie w konkretnych formulach i okreslonych zachowaniach wyrazaj,!<br />
cych to, co niewypowiadalne, jak to ma zwykle miejsce w zywym<br />
mistycyzmie. Moze siy pojawic w profetyczno-politycznych z,!daniach<br />
sprawiedliwosci spolecznej, jezeli to one S,! ostateczn,! trosk'! religijnych<br />
i swieckich ruchow. Moze wyst,!pie w uczciwym i bezgranicznym poswiyceniu<br />
prawdzie naukowej. Moze wyst,!pie pod postaci,! uniwersalizmu<br />
klasycznej idei osobowosci oraz w stoickiej (starozytnej i wspolczesnej)<br />
postawie wzniesienia si y ponad zmiennose egzystencji. We wszystkich tych<br />
przypadkach ryzyko wiary jest ryzykiem egzystencjalnym, ryzykiem,<br />
w ktorym wchodzi w gry sens i spelnienie naszego zycia, nie zas<br />
teoretycznym s,!dem, ktory wczesniej czy p6Zniej moze bye odrzucony.<br />
Ryzyko wiary nie rna arbitralnego charakteru, jest jednosci,! przeznaczenia<br />
i decyzji. Opiera siy na podstawie, ktora jest pozbawiona ryzyka:<br />
swiadomosci elementu bezwarunkowego w nas i naszym swiecie. Tylko na<br />
takiej podstawie wiara jest usprawiedliwiona i moi.liwa. Jest wiele przykladow<br />
ludzi tak mistycznego jak i profetycznego czy swieckiego pokroju,<br />
ktorzy w r6:i:nych momentach (a nawet okresach) swojego zycia doswiadczyli<br />
upadku wiary, ktorej ryzyko podjyli, a ktorzy ocalili ontologiczn,!<br />
pewnose, bezwarunkowy element swojej wiary. Najbardziej gruntowne<br />
w'!tpienie nie moglo podwaZyc warunku w,!tpienia, swiadomosci czegos<br />
bezwarunkowego.<br />
Mimo, ze wiara jest kwesti,! przeznaczenia i decyzji, musi zrodzie siy<br />
pytanie, czy istnieje kryteri um dla elementu decyzji w wierze. Odpowiedz<br />
jest nastypuj,!ca: jest nim bezwarunkowe, kt6rego jesteSmy bezposrednio<br />
swiadomi, kiedy zwrocimy ku niemu nasze umysly. Kryterium kazdego<br />
konkretnego uzewnytrznienia naszej troski ostatecznej jest stopien, w jakim<br />
konkretnosc troski jest zjednoczona z jej ostatecznym charakterem.<br />
Niebezpieczenstwo kaldego ucieleSnienia elementu bezwarunkowego,
Change language