You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
RELIGIA NA GRANICY ROZUMU<br />
85<br />
wid zenia wlasnie dlatego, ze mierzylem w tl; rzecz poprzez sens usytuowany<br />
poza jakimkolwiek punktem widzenia", jabtkolwiek perspektyw~. Akt<br />
przekraczania oznacza, ze czlowiek moze siebie sarnego we wszystkich<br />
sposobach otwarcia na swiat przekroczyc, moze siebie w tych sposobach<br />
bycia przed-stawic, " wszelkich przejaw6w naszej skonczonosci rnogy<br />
doswiadczyc jedynie w pr6bie jej »przekroczenia«".6 Dzi~ki przekraczaniu<br />
mogy siebie zrelatywizowac, zobaczyc siebie jako postawiony .bok innych<br />
punkt widzenia, swoje stanowisko obok innych stanowisk; w ten spos6b<br />
zobaczyc SkOllczonosc i ograniczonosc wlasnej perspektywy. "Doswiadczenie"<br />
skonczonosci jest wiyc ni eodl~cznie zwi ~z ane z tej skonczonoSci<br />
przekroczeniem. 0 swej skonczonoSci wiem wtedy, kiedy jlt przekroczylem,<br />
kiedy zanegowalem jlt w akcie transcendowania samego siebie. Wiem, ze<br />
jestem skonczonoscilt, kiedy nie jestem skonczonosci:t .<br />
• Negatywnosc i I~k<br />
Negatywnose, kt6ra oznacza nieskonczon:t moZliwosc problematyzowania,<br />
pozwala spytae taue 0 nilt sam:t. Moma, idltc za Kierkegaardem<br />
i jego nastypcami, postawie pytanie: s bt d neg a t y w nos e i zwi:tzane<br />
z ni:t przekraczanie<br />
Musimy na pocz:ttku stwierdzie, i:e ludzkie zapytywanie nie wynika<br />
tylko ze zwyklej ciekawosci, z jakiegos pragnienia poznania. Doswiadczenie<br />
skonczonosci zwi :tzane jest z doswiadczeniem zatroskania 0 tl;<br />
skonczonosc, jak:t sami jestd my. Zapytywanie jest wyrazem jakiegos<br />
z at r 0 s k an i a bytu 0 swoje wlasne by c i e, przy czym przez to bycie<br />
naleiy rozumiee jakieS urzeczywistnienie si ~ prawdy i sensu, dobra<br />
i szcz~scia. Dla Marcela odkrywanie bycia jest powi:tzane z zatroskaniem<br />
o to bycie, z doswiadczeniem jego b ra k u. Czlowiek jest by tern, kt6rego<br />
bytowanie naznaczone jest specyficznym "doswiadczeniem" nicpebloSci,<br />
nieostatecznosci. "Dopiero swiadomosc braku rodzi pytanie: jeSIi pozltdam<br />
rzeczywistosci, kt6rej jeszcze nie znam i kt6r:t jeszcze nie jestem."7<br />
Czlowiek doswiadcza tego stanu pod postaci :t "etycznego wstrzltsu" - n i e<br />
ies t t a k , j a k pow inn 0 b y C. Czlowiek doswiadcza napiycia pomiydzy<br />
byciem a istnieniem (Marcel), esencj:t a egzystencj~ (fillich). To, co daje do<br />
myslenia, to jakieS, przynalezne egzystencji czlowieka, napi~cie pomiydzy<br />
is t n i e n i em a po w i n 11 0 sci:t. Stan czlowieka jest j uz zawsze stanem<br />
bytu upadlego, oddzielonego od tego, j a k pow in n 0 bye. "Czlowiek jest<br />
iwiadomy negatywn osci jako czegos, co nie powinno bye i za co jest on<br />
odpowiedzialny."8 Myslenie fil ozoficzne wyrasta ze "zdzi wienia" czlowielea<br />
swym wlasnym upadkiem, jest wyrastaj'!cym z gl~bi ludzkiego bytu<br />
jramatycznym pytaniem - d I a c z ego<br />
W ten spos6b docieramy do sfery, w kt6 rej zatroskany podmiot pyta<br />
• P. Ricoeur, dz. cyt., s. 307, 30R, 309. <br />
7 K. Jaspers, dz. cyt., s. 130. <br />
B P. Tillich, Sy.~tem atic theology, C hicago 1957, l. II, s. 30.
Change language