Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
114 ZDARZENIA - KSL,\ZKI - LUDZIE<br />
roztropne lub korzystne moralnie jest prZYJ~e tezy 0 istnieniu Boga.<br />
Analizy te nie obejmuj,! zatem tzw. indukcyjnych argument6w za istnieniem<br />
Boga, odwoluj,!cych sirr do celowosci, pit;::kna, prawo-podobnych<br />
regularnosci i prostoty wszechswiata. Chociaz - z jednej strony - trudno<br />
nie zgodzic sit;:: z racjami, kt6re kierowaly autorem przy wykluczaniu ich<br />
z zasirrgu jego dociekan, rna to - z drugiej strony - tt;:: niepoz,!dan'!<br />
konsekwencjt;::, ze ostateczny wynik analiz zawartych w ksi(l:lce b¢zie<br />
musial miec mocno ograniczony zasit;::g.<br />
Ale czy nawet w tak ograniczonych ramach moma zawsze zgodzic sirr<br />
z ustaleniami Gale'a co do waloru poszczeg61nych argument6w Oczywiscie<br />
nie spos6b przekonuj(lco odpowiedziec na to pytanie bez, chociazby<br />
szkicowego, przedstawienia toku wywod6w autora. Oto jak wygl(ldaj(l<br />
gl6wne punkty tych wywod6w w odniesieniu do sformulowan dw6ch<br />
filozoficznie najbardziej donioslych argument6w za teizmem: ontologicznego<br />
i kosmologicznego.<br />
Istot(l argumentacji ontologicznej jest pr6ba wydedukowania istnienia<br />
Boga z analizy pojrrcia Boga i pokazanie tyro samym, ze jest konieczne, iz<br />
B6g istnieje. Ze zwyklej moiliwosci logicznej tego, Ze pojrrcie Boga posiada<br />
egzemplifikacjrr, wydaje sit;:: wynikae, ze z koniecznosci musi miee ono<br />
egzemplifikacjt;::. Tego typu argumentacjt;:: kwestionowano gl6wnie na tej<br />
podstawie, ze istnienie bytu nie moze bye nigdy konsekwencj,! jego istoty.<br />
Ale zalozenie to nie rna - zdaniem Gale'a - mocy obowi(lzuj,!cej<br />
w odniesieniu do byt6w abstrakcyjnyeh, tj. byt6w nie posiadaj(lcych<br />
lokalizaeji czasoprzestrzennej, jak Iiczby, wlasnosci, s(ldy w sensie logicznym.<br />
Co wirrcej - twierdzi Gale - wieley sredniowieczni teisci pojmowali<br />
Boga wlasnie jako szcz:eg6In(l postac bytu abstrakcyjnego, r6zni(lc,! si~ od<br />
innyeh byt6w abstrakeyjnych posiadaniem zycia wewn~trznego i zdolnosci,!<br />
bezezasowego wplywania na bieg wszechSwiata. JdJi zgodzic sirr na<br />
takie pojmowanie statusu Boga, to dedukeyjne rozumowanie prowadz(lce<br />
od przeslanek aprioryeznyeh do konkluzji egzystencjalnej nie musi weale<br />
popelniac jakiegos oczywistego bl¢u. Nie znaczy to jednak, ze tym samym<br />
zapewnionajest prawomocnosc wszelkieh postaci dowodu ontologieznego.<br />
Gale analizuje kolejno eztery postacie tego dowodu (przy takim wlasnie<br />
pojmowaniu statusu Boga) i za kazdym razem jego ocena jest negatywna.<br />
Wedlug pierwszej postaci dowodu ontologicznego, opartej na slabej<br />
wersji zasady racji dostateeznej (stosownie do kt6rej wszystko rna swoje<br />
moiliwe wyjasnienie), teza 0 nieistnieniu Boga prowadzi do sprzecznoSci,<br />
gdyz zarazem istnieje i nie istnieje moiliwe wyjaSnienie tego negatywnego<br />
stanu rzeezy. W dowodzie wychodzi si~ od koncepeji Boga jako nieprzekraczalnie<br />
wielkiego bytu, od kt6rego wirrkszego nie da si~ poj(lc. Byt taki<br />
nie jest czymkolwiek ograniezony i rue nie mogloby spowodowac, aby nie<br />
zaistnial. Przyjmijmy jednak, zgodnie z tym, co twierdzi oponent tego<br />
dowodu, ze tak poj~ty B6g nie istnieje. Wynika z tego, ze istnieje moiliwe<br />
wyjasnienie tego negatywnego faktu egzystenejalnego. Ale zgodnie z przyj~t'!<br />
koncepcj,! Boga nie nie moze stanowic takiego wyjasnienia. St(ld
Change language