You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
124 ZDARZENIA - KSlft,ZKI - LUDZIE<br />
mowi Clc, u podstaw przed s i~wziycia Bubera nie lezy zalozenie, ze kluczem<br />
do rozumienia bytu jest czlowiek, lecz przekonanie, ze zadna inna<br />
dyscyplina filozoficzna, poza antropologiCl, nie jest w stanie nie tylko<br />
rozwiClzac, ale nawet adekwatnie po s t a w i c problemu czlowieka. Oznacza<br />
to, ze - zdaniem Bubera - w sposobie istnieni a i zachowania czlowieka da<br />
si~ odkryc takie fenomeny, ktore - filozoficznie zinterpretowane - pozwolCl<br />
odslonic jego istot~. Jak przypomina jednak Buber: "Prawomocna antropologia<br />
filozoficzna powinna zdawac sobie spraw~ z tego, ze istnieje nie<br />
tylko gatunek ludzki, ale ze istniejCl tei: narody, Ze istnieje nie tylko ludzka<br />
dusza, ale ze istniejCl tez typy i charaktery, ze istnieje nie tylko jakies zycie,<br />
ale tez stopnie zaawansowania w wieku; dopiero dzi~ki systematycznemu<br />
ujyciu wszystkich tych rozwazan, d zi~ki poznaniu dynamiki rZCldzClcej<br />
w obr~bie kazdej sposrod tych odr~b n oSci i mi¢zy nimi, d zi~ ki stale<br />
ponawianemu wykazywaniu jednosci w wie\osci moze ona uchwycic<br />
calkowitosc czlowieka" (s. 15-16).<br />
Po raz pierwszy problem "calkowitosci" czlowieka postawiony zostal,<br />
zdaniem Bubera, przez Immanuela Kanta, ktory wsr6d czterech najwazniejszych<br />
zagadnien filozofii umieSciI takze pytanie - czym jest czlowiek<br />
Mimo to filozofia Kanta nie daje zadowalajClcej odpowiedzi, w tekstach<br />
krolewieckiego filozofa bowiem moina znaleic, zd aniem Bubera, co<br />
najwyzej opisy poszczegolnych zjawisk Uak egoizm, klamstwo, humor,<br />
fantazja czy choroby psychiczne), analiza ktorych nie odslania jednak<br />
istoty czlowieka; ta pozostaje zakryta. W i~cej , mim o trafnosci postawionego<br />
pytania, celem antropologii Kanta byl prawdopodobnie - zdaniem<br />
Bubera - wlasnie ow szczeg610wy opis roinych aspektow ludzkiego zycia,<br />
nie zas podejmowanie i rozstrzyganie kwestii fundamentalnej - c z y m<br />
czlowiek jest<br />
Ta ostatnia (w sensie nadanym jej przez Bubera) rodzi s i ~ jego zdaniem<br />
w chwili, gdy czlowiek doswiadcza swego zagubienia w obcym, niezrozumialym<br />
i wrogim swiecie, gdy traci poczucie bezpieczenstwa i zadomowienia.<br />
Kazde zalamanie si~ traktowanego dot'ld jako oczywisty obrazu<br />
swiata stawia przeciez czlowieka w obliczu wymykajClcej si~ jego panowaniu<br />
tajemnicy, co z kolei zmusza do postawienia pytania - kim jestem<br />
Dzieje ludzkie to (w przyblizeniu) na st ~p ow anie po sobie epok zadomowienia<br />
i bezdomnoSci, bezpieczenstwa i bezsilnosci, z ktorych te drugie<br />
stawiaj~ przed czlowiekiem pytanie 0 niego samego. Wi~cej , tylko czlowiek<br />
bezdomny i samotny jest w stanie, zdaniem Bubera, naprawd~ otworzyc si~<br />
na pelni~ bytu oraz doswiadczyc samego siebie. " W lodowatym chlodzie<br />
samotnosci czlowiek w najbardziej bezlitosny sposob staje si~ dla siebie<br />
problemem i wlasnie dlatego, ze ow p roblem w okrutny sposob dotyka<br />
tego, co w nim najskrytsze, i wystawia to na igraszki, czlowiek doswiadcza<br />
sam siebie" (s. 19).<br />
Widac wyrainie, ze samotnosc w uj ~ci u Bubera to nie Uak chci alby inny<br />
dialogista, Ferdinand Ebner) sprzeniewierzenie si~ swojej naj gl~bszej<br />
naturze, ktor'! jest bycie w dialogu z drugim la, lecz dane niektorym
Change language