You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DWA TYPY FILOZOFII RELIG"<br />
45<br />
Aleksandra z Hales, Bonawentur~ i Mateusza z Aquasparta, rozwija<br />
augustYl1skie rozwil!zanie w nauk~ 0 zasadach teologii, utrzymujl!c i,<br />
pomimo wplywu arystotelizmu, ontologiczny typ fIlozo fii religii. Caly<br />
nacisk polozono na bezposredni charakter wiedzy 0 Bogu. Wedlug<br />
Bonawentury "Bog, bezposrednio poznawalny, jest najprawdziwszl! obecnoscil!<br />
dla kai.dej duszy". lest poznawalny w Sobie bez zaposredniczen,<br />
jako Ten , ktory jest we wszystkim. Dlatego jest zasadl! wiedzy, pierwszl!<br />
p rawd~, w swietIe ktorej wszystko inne jest poznawane, jak mowi Mateusz<br />
z Aquasparta. Jake taki jest t ozsam o Sci~ podrniotu i przedmiotu. Nie<br />
podlega w~tpien iu, ktore jest moi:liwe tylko wtedy, kiedy subiektywnosc<br />
i obiektywnosc po zo s taj~ od siebie oddzielone. Psychologicznie, w~tpienie<br />
jest oczywiScie mozliwe; lecz logicznie, Absolut jest potwierdzany w kazdym<br />
akcie w~tpie ni a, poniewaZjest zalozony w kazdym orzekaniu 0 relacji<br />
pom i ~zy podmiotem a orzeczeniem. Ecce twi est ipsa veritas. Arnpiectere<br />
Warn (fwoja jest prawda sarn a, obejmij j~). Te ostateezne zasady i wiedza<br />
o nich s~ niezalezne od zmiennosci i wzgl~n osci indywidualnego umyslu;<br />
s~ niezmiennym, wiecznym swiatlem, ujawniaj~cym si~ zarowno w logicznych<br />
i matematyeznyeh aksjomataeh , jak i w podstawowych kategoriach<br />
myslenia. Zasady te nie s~ funkejami wytworzonymi p r z e z nasz umysl,<br />
leez ob ecn osci~ prawdy samej, a wi ~e Boga w naszym umysle. Tomistyezna<br />
metoda uzyskiwania wiedzy poprzez zmyslow~ percepcj~ i abstrakcj~ moze<br />
bye uzyteczna do celow naukowych, lecz nigdy nie moze dosi~gnl!c<br />
Absolutu. Wyp rzed z aj~c p6:Zniejszy rozwoj Mateusz mowi 0 podejsciu<br />
arystotelesowsko-tomistycznym: jezeli nawet ta metoda tworzy nauk~, to<br />
ostatecznie niszczy m~dro se. M~drose, sapientia, jest wiedz~ 0 zasadach,<br />
o prawdzie samej. A ta wied za jest albo bezposrednia, albo nie istnieje<br />
wcale. Nalezy j~ odrom ie od humana rationatio, ludzkiej rozumnosci, jak<br />
i od scripturarum autoritas, autorytetu Pisma Swi~tego. To jest certitudo ex<br />
se ipsis, pewnose poza samymi rzeczami, bez zaposredniczenia. Uswiadomienie<br />
i akceptaeja wiecznej prawdy s~ tym samym, jak stwierdza<br />
Aleksander z Hales.<br />
Prawda, ktora jest zalozona w kazd ym pytaniu i kazd ym w~tpieniu,<br />
poprzedza rozdzial na podmi ot i przedmiot. Zadne z nich nie rna<br />
ostatecznej mocy. Lecz uczestniczl! one w ostateeznej moey, ktora jest<br />
ponad nimi, w Bycie samym, w prirnum esse. "Byt jest tym, co jako<br />
pierwsze pojawia si~ w naszym intelekcie" (Quod prirnum cadit in intelectu) .<br />
I ten Byt (Being) (ktory nie jest z w y k I y m by tern) jest czys t ~ a ktual noSci~,<br />
dl atego jest boski. Zawsze na niego patrzymy, lecz ni e zawsze go<br />
dostrzegamy; tak jak widzimy wszystk o w promieniach swiatla, nie zawsze<br />
dost rzegajl!c sarno swiatlo.<br />
Wed lug Augustyna i jego zwolennikow, verum ipsum jest taki:e bonum<br />
ipsurn, poniewaz ni c co mniejsze niz ostateczna moe Bytu nie moze bye<br />
ostatecznl! mocl! dobra. Zadne zmienne alba uwarunkowane dobro nie<br />
moze pokonae l~ku przed jego utrat~. Tylko w N iezmiennym moma<br />
znaleze Zr od I 0 (prius) wszelkiego dobra. W relacji do esse ipsum zadna
Change language