Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

slu~i prekr{uvawe na principite ima pravo da go prijavi problemot
na povisokiot organ kako i do soodvetnite odgovorni organi ovlasteni
za revizija i donesuvawe na preventivni merki.
8. Pritvorenite lica treba da se tretiraat kako neosuduvani
lica. Spored toa, tie spored mo`nostite treba da se odvoeni od drugite
zatvoreni lica.
9. Ovlastenite lica koi {to go priveduvaat ili go pritvoraat
liceto ili pak vodat istraga za slu~ajot treba striktno da gi koristat
nivnite ovlastuvawa dodeleni vo soglasnost so zakon, a koristeweto
na nivnite ovlastuvawa }e bide predmet na nadomest od strana na
sudskite ili drugi organi.
10. Liceto koe {to se priveduva za vreme na priveduvaweto treba
da se informira za pri~inite na priveduvaweto i treba vedna{ da se
informira za obvinenieto {to e pokrenato protiv nego.
11. Ni edno lice ne smee da se dr`i vo pritvor bez da mu se dade
mo`nost da bide soslu{ano od sudski ili drug organ. Pritvorenoto
lice ima pravo da se brani samostojno ili na pomo{ od branitel kako
{to e predvideno so zakon.
Pritvorenoto lice i negoviot branitel, ako pritvorenoto lice
ve}e go ima anga`irano istiot, treba itno i celosno da bidat
informirani za bilo kakva izdadena naredba za pritvorawe zaedno so
pri~inite za nejzinoto izdavawe.
Sudskite ili drugi odgovorni organi se nadle`ni za soodvetna
revizija na prodol`uvaweto na pritvorot.
12. Treba pravilno da se zapi{at slednive podatoci: (a) pri~ina
na priveduvaweto; (b) vremeto na priveduvaweto i stavaweto vo
pritvor kako i vremeto koga privedenoto lice treba da se pojavi pred
sudskiot ili drug ovlasten organ; (c) identitetot na ovlastenoto
lice; (d) to~ni podatoci za mestoto na pritvorawe. Takvite podatoci
treba da im bidat dostapni na pritvorenoto lice i na negoviot branitel,
dokolku pritvorenoto lice ima anga`irano branitel vo forma
opredelena so zakon.
13. Bilo koe lice vo momentot na priveduvaweto, na po~etokot
na pritvorot ili li{uvaweto od sloboda ili pak vedna{ potoa, odgovorniot
organ za negovoto priveduvawe, pritvorawe ili zatvorawe,
treba da go informiraat i da mu gi objasnat negovite prava i kako toj
samiot da gi iskoristi tie prava.
14. Lice {to ne go razbira ili zboruva adekvatno jazikot koj {to
go upotrebuva organot odgovoren za negovoto priveduvawe, pritvorawe
ili li{uvawe od sloboda, ima pravo na itna informacija {to se
odnesuva na Principot 10, Principot 11 stav 2, Principot 12 stav 1 i
Principot 13 na jazikot koj go razbira i ako e potrebno besplatna
105