Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

za{tita na javnata bezbednost i obezbeduvawe red vo zatvorite i
nivno dobro funkcionirawe kako deka treba im se obezbedi sodveten
tretman im prepora~uva na dr`avite ~lenki:
1. dokolku e mo`no da gi primenuvaat voobi~aenite zatvorski
propisi i za opasnite zatvorenici;
2. da primenuvaat merki na ograni~uvaawe samo vo mera kolku
{to e potrebno;
3. da primenuvaat merki na ograni~uvawe na na~in so koj }e se
po~ituvaat ~ovekovoto dostoinstvo i prava;
4. da se obezbedi deka so merkite na ograni~uvawe se zemaat
predvid razli~ni barawa za razli~ni vidovi na opasnosti;
5. da se predvidat mo`ni sprotivni efekti od primena na
zasileni merki na ograni~uvawe,
6. da se posveti pogolemo vnimanie na zdravstvenite problemi
{to mo`e da se pojavat kako razultat na zasileni merki na ograni-
~uvawe;
7. da se obezbedi obrazovanie, stru~no osposobuvawe, rabota i
slobodni i drugi aktivnosti vo mera koja {to ja dozvoluvaat merkite
na ograni~uvawe;
8. da se vospostavi sistem na postojana kontrola so koj ke se vidi
dali zasilenite merki na ograni~uvawe i nivoto na bezbednost {to se
primenuva ne go nadminuva ona {to se bara;
9. ako ve}e postojat sektori so zasileni merki na ograni~uvawe,
da se sogleda dali za toa postojat soodvetni uslovi, personal i
neophodni objekti;
10. da se obezbedi soodvetna obuka i informiranost za celokupniot
personal {to raboti vo uslovi na strog re`im i tretman na
opasni zatvorenici.
6. Vo ZIS taksativno e opredelen vidot na sredstvata na
prisilba {to mo`at da se upotrebata sprema osudenoto lice. Tie
sredstva se: hemiski sredstva, {mrkovi so voda, gumena palka, vrzuvawe
i izdvojuvawe.
7. Vo kazneno-popravnite ustanovi se javuvaat obidi za samopovreduvawe
ili samoubistvo. Naj~esto se slu~uvaat poradi du{evni,
psihi~ki, socijalni ili kulturni problemi. Poradi toa kon takvite
zatvorenici treba da se prijde vnimatelno i so individualen pristap
kon sekoe lice, a ne rutinski ili disciplinski. O~ajot poradi idninata,
op{testvenata polo`ba vo zatvorot (na primer, seksualno zlostavuvawe),
razli~nite kulturni konflikti, oddelenosta od semejstvoto
i prijatelite (osobeno na stranskite zatvorenici), i raznovidnite
li~ni pri~ini mo`at da go objasnat vakvoto odnesuvawe. Mnogu
~esto merkata koja se prezema sprema zatvorenikot za da ne si na{teti
354