Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

enuva deka na site zatvorenici bez isklu~ok (vklu~uvaj}i gi i onie
upateni vo samica kako disciplinska kazna) treba da im se ovozmo`i
ve`bawe na otvoren prostor vo tekot na denot. Prostoriite za
ve`bawe treba da bidat dovolno prostrani i dokolku e mo`no da nudat
za{tita od lo{i vremenski uslovi.
6. Brz pristap do sanitarnite jazli i odr`uvawe na dobri
higienski standardi se osnovni komponenti na humanata sredina.
Vo taa smisla, Komitetot ne ja opravduva praktikata koja se
sre}ava vo mnogu zemji kade {to zatvorenicite svoite fiziolo{ki
potrebi gi vr{at vo kofi vnatre vo keliite (koi podocna se isturaat
vo opredeleno vreme). Za taa namena treba da se obezbedi sanitaren
jazol vo samata prostorija (po`elno e vo vid na sanitaren aneks) ili
pak da im se ovozmo`i na zatvorenicite vo sekoe vreme (vklu~uvaj}i ja
i no}ta) koga imaat fiziolo{ka potreba da mo`at bez odlagawe da
izlezat od svoite kelii.
Zatvorenicite isto taka treba da imaat pristap i do soodvetni
prostorii za kapewe i tu{irawe. Po`elno e isto taka, vo keliite da
ima slavini za proto~na voda.
7. Komitetot dopolnuva deka osobeno e zagri`en koga vo edna
ista ustanova }e najde prenatrupanost, siroma{ni aktivnosti i neadekvaten
pristap do sanitarnite jazli. Kumulativniot efekt na vakvite
uslovi mo`e da bide mo{ne lo{ za zatvorenicite.
8. Isto taka, mo{ne e va`no zatvorenicite da imaat dobri kontakti
so nadvore{niot svet. Na zatvorenikot, pred sî, mora da mu se
ovozmo`i za~uvuvawe na negovite vrski so semejstvoto i bliskite
prijateli. Vode~ki princip treba da bide podobruvaweto na kontaktite
so nadvore{niot svet. Sekoe ograni~uvawe na vakvite kontakti
treba za se zasniva isklu~ivo na bezbednosni pri~ini od predvidliva
priroda ili pri~ini povrzani so sredsvata.
Vo toj kontekst Komitetot saka da ja naglasi potrebata za fleksibilnost
vo pogled na primenata na pravilata za poseti i
telefonski kontakti vis-a-vis zatvorenicite ~ii {to semejstva `iveat
daleku (so {to redovnite poseti se neprakti~ni). Na vakvite zatvorenici
treba da im se ovozmo`i akumulirawe na vremeto za poseti
i/ili da im se ovozmo`at podobri mo`nosti za telefonski kontakti
so nivnite semejstva.
9. Prirodno, Komitetot vnimava i na posebnite problemi na koi
{to naiduvaat opredeleni kategorii na zatvorenici, na primer, `eni,
maloletnici i stranci.
10. Povremeno, od strana na zatvorskiot personal, se javuva
potreba od primena na sila za kontrola na nasilnite zatvorenici , a
ponekoga{ se javuva potreba i od primena na instrumenti na fizi~ka
175