Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

te na tretmanot vo niv, kriteriumi {to trgnuvaat od li~nosta i nivnite
karakteristiki {to imale su{tinsko i manifestantno vlijanie
vrz kriminalnoto odnesuvawe.
Vo otsustvo na celosni nau~ni soznanija za izgradbata na vakov
vid kriteriumi postojat dovolen broj indikatori {to zakonodavecot
mo`e{e (no vo ZIS od 1997 toa sepak ne go stori) da gi iskoristi
kako po~etni nasoki za formirawe na prevospitni klasifikacioni
grupi. Imeno, dolgogodi{noto iskustvo od primenata na opredeleni
oblici i metodi na tretman i dobienite soznanija vo toj pogled se
dobra podloga za sozdavawe takvi podelbi {to }e se dobli`at do celite
na vertikalnata klasifikacija. Vo toj kontekst vo sproveduvaweto
na vertikalnata klasifikacija prvoto i osnovno barawe
treba da bide utvrduvaweto na elementot - na koi lica vo konkretnata
kazneno-popravna ustanova im e potreben tretman odnosno, resocijalizacija,
za da se izdvojat od onie osudenici sprema koi, osven rabotno
anga`irawe, ne e potrebno vklu~uvawe vo drugi prevospitni procesi.
Prvata grupa treba da ja so~inuvale osudeni lica {to deloto go izvr{ile
pove}e ili pomalku slu~ajno, od nebri`nost i voop{to site
onie osudenici {to so ogled na karakterisitikite na svojata li~nost
uka`uvaat deka se raboti za socijalno prilagodeni poedinci {to se
na{le vo isklu~itelna kriminalna situacija.
Za razlika od niv, vtorata grupa osudenici se formira za vrz niv
da se primenat diferencirani merki na individualiziran tretman.
Me|utoa sprema site osudenici ne e potrebno vnimanie od ist stepen
bidej}i se u{te se raboti za golema grupa osudenici {to me|usebno se
razlikuvaat spored golem broj li~ni obele`ja. Poradi toa, za ovaa
grupa osudenici kako prioritetna zada~a se nalo`uva natamo{na klasifikacija
{to }e gi podeli so ogled na nivnite zaedni~ki potrebi na
tretman, no i zaradi ostvaruvawe na drugite celi na klasifikacijata.
Vo taa smisla treba posebno da se izdvojat osudenicite: a) sprema koi
e potrebno edukativno ili stru~no usovr{uvawe, b) sprema koi treba
da se sproveduvaat terapeutski merki {to zna~at grupano sovetuvawe
ili grupna psihoterapija i v) osudenici koi so ogled na motivite na
deloto uka`uvaat na li~nost za koja se nalaga potreba od pointenzivni
merki za menuvawe na opredeleni stavovi, predrasudi i vrednosti
(politi~ki delinkventi na primer). Toa bi bile osnovnite kategorii
na osudenici ili klasifikacioni grupi vo ~ii ramki, dokolku
e potrebno bi mo`elo da se sproveduva i subklasifikacija. Pritoa, se
razbira, deka subklasifikacijata nema da bide nu`na za site klasifikacioni
grupi tuku }e zavisi od brojot na osudeni~kata populacija,
nezinata struktura kako i od objektivnite mo`nosti na posebnite
kazneno-popravni ustanovi.
60