Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

Niz pove}e slu~ai koi bile re{avani na nacionalno i me|unarodno
nivo a se odnesuvaat na ma~ewe i grubo, ne~ove~no i degradira~ko
postapuvawe ili kaznuvawe vo zatvorite se vostanoveni op{ti principi
zna~ajni za praktikata. Soglasno ovie principi kaznata }e se
smeta za grubo, ne~ove~no ili degradira~ko postapuvawe ili kaznuvawe
ako e: 1. neproporcionalna so storeniot akt ili so celta da se obezbedi
disciplina i red vo ramkite na zaedni~kiot `ivot vo ustanovata,
2. nerazumna, 3. nepotrebna, 4. proizvolna i 5. ako pri~inuva
nepravedna bolka i (ili) stradawe (v. MSV, str. 67).
Za da se utvrdi dali kaznata e neprifatliva so ogled na nekoj od
navedenite principi treba da se zemat predvid slednive okolnosti: 1.
prirodata i vremetraeweto na kaznata, 2. za~estenosta na povtoruvaweto
i mo`nite nesoobrazni posledici zemajki go vo vid polot,
vozrasta i drugite relevantni fizi~ki karakteristiki na zatvorenikot,
3. sostojbata na telesnoto, i (ili) du{evnoto zdravje na zatvorenikot,
4. mo`nosta za kvalifikuvana i kompetentna medicinska zaverka
za posledicite od kaznata na telesnoto i du{evnoto zdravje na zatvorenikot
i 5. soglasnosta so primenetite propisi (MSV, str. 67-68).
V. KPT, DZT i EKT - Penolo{ki kompendium, str. 139-142, 151-
166 i 363-378, kako i objasnuvawa na ~l. 6.
3. Koga dr`avata li{uva od sloboda nekoe lice taa ja prezema i
odgovornosta da se gri`i za nego. Vo taa gri`a nejzina primarna
dol`nost e da se odr`i bezbednosta na osudenoto lice. Dol`nosta od
gri`a za osudenoto lice vo sebe ja vklu~uva i odgovornosta da se
odr`i samopo~ituvaweto na negovata li~nost.
Kazneno-popravnite ustanovi treba da se zaednici kade vladee
red odnosno mesta kade nema opasnost po `ivotot, zdravjeto i li~niot
integritet na ~ovekot. Ottamu ovaa odredaba pretstavuva kategori~ki
imperastiv za site zatvorki upravi i conditio sine qua non za sproveduvawe
na site drugi odredbi na ZIS. Ni{to ne e pova`no od neophodnosta
da se obezbedi zatvorite da bidat bezbedni sredini - bezbedna za
osudenite lica, za zatvorskiot personal i za op{testvoto. Vo taa smisla
treba da se posmatra i tolkuva i odredbnata od ~l. 3 UD^P vo koja
se veli: Sekoj ima pravo na `ivot, sloboda i sigurnost. Tokmu poradi
toa primarmna dol`nost na sekoj ~len na zatvorskiot personal e da
ovozmo`i kazneno-popravnite ustanovi da se bezbedni za zatvorenicite
koi se osudeni da `iveat vo niv i za personalot koj tamu treba
da raboti. I zatvorenicite i personalot treba da se obezbedeni od
bilo koj vid naru{uvawe i opasnost po `ivotot i zdravjeto bez ogled
od kade ili od {to tie opasnosti doa|aat. Ednakvo treba da se o~ekuva
i lu|eto vo op{testvoto da bidat za{titeni od zlonamernite aktivnosti
na osudenite lica koi izdr`uvaat kazna li{uvawe od sloboda.
45