Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

6. So ogled deka minuvaweto pove}e ~asovi vo lo{o osvetlen
prostor mo`e da dovede do o{tetuvawe na vidot, zatvorskata uprava
treba da vlo`i usilbi da obezbedi dovolno svetlina za zatvorenicite.
Prodol`enata izlo`enost samo na elektri~na svetlina mo`e da bide
{tetna kako za vidot na zatvorenicite, taka i za nivnata blagosostojba.
Od tie pri~ini vo kazeno-popravna ustanova ne smeeat da
postojat prostorii za smestuvawe na zatvorenicite {to se bez prozori,
a site drugi prostorii, pokraj dnevnata, mora da se opremeni so
dovolno elektri~na svetlina. Pokrivaweto na prozorite so roletni
ili na drug na~in zaradi spre~uvawe na vizuelni kontakti me|u osudenite
lica, ili me|u niv i nadvore{niot svet e krajno neprifatlivo.
Sekoja prostorija vo koja se smesteni zatvorenicite treba da ima
elektri~en pekinuva~ od vnatre. Nemo`nosta da se odlu~uva za
paleweto i gasneweto na svetloto nepotrebno vodi kon nemo} i
frustracija na zatvorenikot.
7. Od zatvorenicite treba da se bara svoite kelii i prostorii da
gi odr`uvaat ~isti i uredni, a zatvorskata uprava treba da obezbedi
neophodni sredstva za toa, kako {to se kofi, brisa~i za podovi, metli,
sapun, detergenti i sl. Vo sekoja ustanova treba da se razvie
neophodnata rutina da se odr`uva ~ist prostorot vo zatvorot. Za toa
treba da se koristat zatvorenicite kako rabotna sila i da se
razraboti sistem na ispla}awe na soodvetni nadomestoci, ili na
nagradi po izvr{enata rabota.
Osudenite lica se dol`ni ne samo da gi odr`uvaat uredni i
~isti prostoriite na ustanovata tuku i celokupnata oprema {to ja
koristat, alatite i predmetite so koi rabotat i sl.
8. Prostoriite vo koi `iveat i rabotat zatvorenicite mo`e da
se opremuvaat i ukrasuvaat. Zatvorenikot smee da go opremi svojot
prostor vo umeren obem so nekolku predmeti, fotografii od negovite
bliski i spomeni od li~na vrednost. Slikite i drugite ukrasni
predmeti mora da se besat na zidovite na takov na~in {to nema da
dovede do nivno o{tetuvawe. Za o{tetuvawe na zidovite odgovornosta
i tro{ocite pa|aat na tovar na samite zatvorenici. Site predmeti
koi pre~at na preglednosta na zatvorskiot prostor ili na drug na~in
ja zagrozuvaat bezbednosta i redot vo ustanovata ne se dozvoleni za
opremuvawe i ukrasuvawe na prostoriite.
Samo so posebno odobrenie na direktorot na ustanovata vo
prostoriite kade {to prestojuvaat zatvorenicite mo`e da se stavaat
zavesi. Vo osnova nema pre~ki za nivno pomestuvawe vo site onie sobi
vo koi toa od bezbednosni pri~ini ne e opasno.
206