21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

Penologija

Penologija

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

predhod<strong>na</strong> opservacija (prou~uvawe <strong>na</strong> li~nosta <strong>na</strong> osudenite lica), a<br />

od predhod<strong>na</strong>ta faza se razlikuva i po toa {to ovde dominira celta -<br />

sozdavawe uslovi za prime<strong>na</strong> <strong>na</strong> individualiziran tretman.<br />

Glav<strong>na</strong>ta pretpostavka za ostvaruvawe <strong>na</strong> (vertikal<strong>na</strong>ta) klasifikacija<br />

e prodlabo~e<strong>na</strong> opservacija <strong>na</strong> osudenite lica. Duri potoa vo<br />

posebnite ustanovi mo`at da se sozdavaat pomali klasifikacioni<br />

formi vo koi se rasporeduvaat osudenite lica za koi se utvrdeni isti<br />

ili mnogu bliski potrebi od tretman. Vo taa smisla se izgraduvaat<br />

kriteriumi {to vo osnova poa|aat od subjektivnite svojstva i karakteristiki<br />

<strong>na</strong> osudenite lica, sprema koi, so ogled <strong>na</strong> nivnite osobini,<br />

}e mo`e polesno i poefikasno da se izveduvaat prevospitnite procesi<br />

i vo maksimal<strong>na</strong> mo`<strong>na</strong> mera da se anuliraat negativnite posledici <strong>na</strong><br />

zatvorskata zaednica. Me|utoa, iako vo teorijata postojano se istaknuvaat<br />

individualnite svojstva <strong>na</strong> li~nosta kako op{t i glaven patokaz<br />

za oformuvawe <strong>na</strong> razraboten sistem <strong>na</strong> merila {to }e ja opleme<strong>na</strong>t<br />

(vertikal<strong>na</strong>ta) klasifikacija vrz toj plan kaj <strong>na</strong>s malku e storeno.<br />

Vakvo tvrdewe se <strong>na</strong>lo`uva za{to vo penolo{kata teorija i<br />

praktika i pokraj bazbrojnite varijacii <strong>na</strong> obele`jata <strong>na</strong> ~ovekovata<br />

li~nost, za vertikal<strong>na</strong>ta klasifikacija dosega se izgradeni samo slednive<br />

kriteriumi: profesio<strong>na</strong>l<strong>na</strong> pripadnost <strong>na</strong> osudenite lica, nivnoto<br />

povedenie za vreme <strong>na</strong> izdr`uvaweto <strong>na</strong> kaz<strong>na</strong>ta, stepenot <strong>na</strong> niv<strong>na</strong>ta<br />

du{ev<strong>na</strong> i socijal<strong>na</strong> zrelost, potrebite od nivnoto stru~no obrazovanie<br />

i sposobnosta za niv<strong>na</strong> resocijalizacija. Spored ovie kriteriumi<br />

vo kazneno-popravnite ustanovi se izdvojuvaat osudeni lica vo<br />

posebni rabotni edinci; vo grupi <strong>na</strong> dobri, prose~ni i lo{i<br />

osudenici so razli~ni prava i pogodnosti ~ie {to steknuvawe zavisi,<br />

pred sî, od niv<strong>na</strong>ta gotovnost da go po~ituvaat ku}niot red; vo grupi<br />

vo koi so razli~en intenzitet se primenuvaat vospitnite i prevospitnite<br />

procesi; vo grupi vo koi osudenikot se vklu~uva spored oblikot<br />

<strong>na</strong> svoite potrebi od obrazovanie i, <strong>na</strong> kraj, vo grupi vo koi se sproveduva<br />

odnosno, ne se sproveduva bilo kakov tretman.<br />

Pri ostvaruvaweto <strong>na</strong> vertikal<strong>na</strong>ta klasifikacija vo praktikata<br />

~esto se zamaat i nekoi od objektivnite kriteriumi. Vo taa<br />

smisla se koristat: stepenot <strong>na</strong> obezbeduvaweto, polot i vozrasta <strong>na</strong><br />

osudenite lica, nivnoto krimi<strong>na</strong>lno mi<strong>na</strong>to, a mnogu ~esto, i vidot <strong>na</strong><br />

krivi~noto delo. Pome{anoto koristewe <strong>na</strong> subjektivni i objektivni<br />

kriteriumi e neprifatlivo vo ovaa faza <strong>na</strong> klasifikacijata. Ovde<br />

treba da se dodade i toa deka vidot i te`i<strong>na</strong>ta <strong>na</strong> krivi~noto delo, koi<br />

pretstavuvaat indikatori za opredeleni karakteristiki <strong>na</strong> osudeni<br />

lica, smeat, no vo mnogu ograni~en obem, da se koristat i pri sproveduvaweto<br />

<strong>na</strong> vertikal<strong>na</strong>ta klasifikacija.<br />

49

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!