Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

Komitetot, pred sî ja istara`uva fakti~kata sostojba vo zemjata
koja ja posetuva. Toj osobeno gi istra`uva:
1. Op{tite uslovi vo ustanovite {to gi posetuva (na primer,
fizi~kite uslovi na li{uvaweto od sloboda: goleminata na keliite
vo koi se smesteni licata li{eni od sloboda vo odnos na licata koi se
smesteni vo niv; osvetluvaweto i ventilacijata; sanitarnite jazli;
ishranata i spieweto; medicinskata za{tita na osudenite lica, pri
{to ima celosen uvid vo medicinskite dosiea na osudenite lica;
socijalnite uslovi kako na primer, odnosot so drugite lica li{eni od
sloboda i so zatvorskiot personal; vrskite so semejstvata, socijalnite
rabotnici i voo{to so nadvore{niot svet, slobodnite aktivnosti na
osudenite lica (sportski aktivnosti, pristap do knigi i spisanija, i
sl.)
2. Go nabquduva odnosot na slu`benite lica i drugiot personal
kon licata li{eni od sloboda (pri toa Komitetot gi nabquduva
uslovite pod koi se izvr{uvaat disciplinskite merki na osudenite
lica, osobeno uslovite pod koi se izvr{uva merkata upatuvawe vo
samica; primenata na fizi~ka sila i drugi sredstva na prisilba,
ostvaruva uvid vo registrite za izre~enite disciplinski merki i sl.)
3. Razgovara so licata li{eni od sloboda so cel da dobie
prestava za nivnoto mislewe po odnos na prethodnoto (to~ka 1 i 2)
kako i da gi slu{ne nivnite poplaki, dokolku gi ima.
Komitetot posebno posvetuva vnimanie na opredeleni osnovni
garancii protiv fizi~koto tormozewe na licata li{eni od sloboda
kako na primer, izvestuvawe za pritvoraweto na osudenoto lice; pristap
do branitel; pristap do lekar; mo`nostite za podnesuvawe poplaki
vo vrska so tretmanot ili uslovite na pritvorot.
Treba da se spomne deka pri posetite, Komitetot posvetuva posebno
vnimanie na polo`bata na stranskite dr`avjani koi se vo pritvor
ili na izdr`uvawe na kaznata zatvor, osobeno od gledna to~ka na
kontaktite so zatvorskiot personal, na mo`nosta da bidat informirani
na jazikot {to go razbiraat, mo`nosta da dobivaat literatura
na nivniot jazik, kako i na kontaktite so nivnite semejstva.
Sorabotka i tajnost
Rabotata na Komitetot se temeli vrz dva vode~ki principi:
sorabotka i tajnost. Sorabotkata so nacionalnite vlasti proizleguva
od sr`tta na Konvencijata - celta e da se za{titaat licata li{eni od
sloboda, a ne da se osudi dr`avata za zloupotrebite. Od tie pri~ini
Komitetot zasedava vo tajnost i negovite izve{tai se strogo doverlivi.
No i pokraj toa dokolku dr`avata odbie da sorabotuva ili ne
172