Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

sloboda e krajna sankcija koja bi trebalo da se primenuva samo onamu
kade {to op{testvoto e isklu~itelno zagrozeno. No duri i toga{ zatvorskiot
personal e dol`en da se gri`i za op{testvoto. Toa treba
{to e mo`no pove}e da se stori so ograni~uvawe na {tetnite posledici
od zatvataweto, so obid zatvorenikot da se soo~i so svoeto prestapni~ko
povedenie i da mu se pomogne da gi iskoristi ponudenite mo-
`nosti da se podgotvi za socijalna odgovornost i `ivotot {to mora da
go prifati po osloboduvaweto. (v. MSV, str. 34)
Na pravilata na SMP koi se odnesuvaat na celite na krivi~nite
sankcii im soodvetstvuvaat pravilata 3 i 64 EZP. Ovie pravila glasat:
Postapuvaweto so zatvorenicite mora da bide takvo {to nema da
go zagrozi nivnoto zdravje i samopo~ituvawe i kolku {to vremetraeweto
na kaznata toa go dopu{ta da go razviva nivnoto ~uvstvo na
odgovornost i da gi pottiknuva stavovite i sposobnostite koi }e im
ovozmo`at da se vklu~at vo op{testvoto so najdobri izgledi za
samostoen `ivot vo soglasnost so zakonot po izdr`anata kazna.
(Pravilo 3)
Zatvoraweto zaradi li{uvawe od sloboda samoto po sebe e
kazna. Ottamu uslovite na zatvaraweto i zatvorskiot sistem ne smeat
u{te pove}e da gi vlo{uvaat stradawata {to taa kazna gi
predizvikuva, osven kako sledovatelna pojava kaj opravdanata izolacija
ili odr`uvaweto na disciplinata.(Pravilo 64).
2. Opredeluvaweto na celite na krivi~nite sankcii e bitno kriminalnopoliti~ko
pra{awe koe {to oddelni zemji vklu~uvajki ja i
na{ata, go reguliraat vo samiot krivi~en zakonik. Spored ~l. 32 KZ:
Pokraj ostvaruvaweto na pravdata cel na kaznuvaweto e: 1) spre~uvawe
na storitelot da vr{i krivi~ni dela i negovo prevospituvawe;
2) vospitno da se vlijae vrz drugite da ne vr{at krivi~ni dela. Toa
zna~i deka celite na site krivi~ni sankcii, pa spored toa i na
izvr{uvaweto na kaznata zatvor se: 1. specijalna prevencija, 2. generalna
prevencija i 3. postignuvawe na pravdata.
a) Specijalnata prevencija kako cel na krivi~nata sankcija vo
odnos na samiot storitel zna~i negovo spre~uvawe da vr{i krivi~ni
dela. Ovaa funkcija na sankciite se ostvaruva so aa) zastra{uvawe na
storitelot vo pogled na negovite idni kriminalni odnesuvawa, ab)
neutralizacija po pat na izolacija (vo nekoi de`avi i eliminacija) na
storitelot i av) prevospituvawe i popravawe (resocijalizacija i
socijalna adaptacija vo tekot na izdr`uvaweto na kaznata li{uvawe
od sloboda, maloletni~ki zatvor i zavodskite vospitni merki) ili
lekuvawe (vo tekot na izvr{uvaweto na merkite na bezbednost od
medicinski karakter).
34